|
| Autoru |
Poruka |
|
Maša
|
|
Administrator
Pridružio se: 24 Feb 2013, 22:43
Postovi: 6617
|
Na današnji dan, 12. april 1204 - Krstaši koji su u Četvrtom krstaškom ratu krenuli u Svetu zemlju da oslobode Hristov grob, zauzeli su Konstantinopolj (Carigrad), pretvorivši ga u centar tzv. Latinskog carstva. Vizantija ga je povratila 1261. Pod tursku vlast pao je 1453. i kao Istanbul bio prestonica Osmanlijskog carstva do 1923.
1654 - Irska i Škotska su se ujedinile sa Engleskom.
1684 - Umro je Nikolo Amati, najveći majstor među graditeljima violina porodice Amati iz italijanskog grada Kremone.
1861 - Napadom snaga Konfederacije (južne države SAD) na tvrđavu Samter u Južnoj Karolini počeo je američki građanski rat.
1871 - Rođen je grčki general i političar Joanis Metaksas . Kao premijer i ministar vojske 1936. raspustio je parlament i kao nacistički diktator vladao do 1941, ali nije doživeo nemačku okupaciju.
1877 - Velika Britanija anektirala je bursku južnoafričku republiku Transval.
1877 - Rusija je objavila rat Turskoj.
1913 - Rođen je američki džez-muzičar Lajonel Hempton. Radio je sa Luisom Amstrongom i Beni Gudmanom. Uveo je vibrafon kao instrument u džez-sastav.
1933 - Rođena je španska operska pevačica Monserat Kabalje, jedan od vodećih svetskih soprana u izvođenju Verdija i Donicetija.
1938 - Umro je ruski operski pevač Fjodor Ivanovič Šaljapin, najčuveni bas u istoriji opere.
1941 - U avionskom udesu u Grčkoj poginuo je srpski istoričar Vladimir Čorović, profesor Beogradskog univerziteta i član Srpske kraljevske akademije.
1941 - Nemačke trupe su u Drugom svetskom ratu ušle u Beograd.
1945 - Umro je predsednik SAD Frenklin Delano Ruzvelt koji je od 1932. četiri puta biran za predsednika, kao kandidat Demokratske stranke. Njegovom zaslugom SAD su prevladale ekonomsku krizu 1930-ih godina ("Nju dil"), a u Drugom svetskom ratu napustio je izolacionističku politiku SAD i pridružio se evropskim saveznicima u ratu protiv nacističke Nemačke. Mesto predsednika preuzeo je dotadašnji potpredsednik Hari Truman.
1961 - Sovjetski Savez je poslao prvog čoveka u kosmos. U svemirskoj kapsuli "Vostok I" kosmonaut Jurij Gagarin načinio je krug oko Zemlje za 108 minuta.
1962 - Umro je francuski vajar i slikar ruskog porekla Antoan Pevzner, jedan od najistajnutijih u pokretu ruskih konstruktivista. Pre egzila u Francusku 1923. godine, pripadao je grupi avangardnih ruskih umetnika sa Kazimirom Maljevičem, Vladimirom Tatljinom i Naumom Gaboom.
1966 - Bombarderi američke avijacije izveli su prve napade na Severni Vijetnam.
1980 - U vojnom udaru pod vođstvom narednika Semjuela Doa ubijen je predsednik Liberije Vilijam Tolbert. Do je potom suspendovao ustav, proglasio se predsednikom i naredio streljanje 13 najviših predstavnika bivšeg režima.
1981 - Umro je američki bokser Džoe Luis, prvak sveta u teškoj kategoriji rekordnih 12 godina (1937-1949), sa 68 pobeda u 71 meču. Titulu prvaka sveta odbranio je 25 puta.
1987 - Dvojica sovjetskih kosmonauta, Aleksandar Lavejkin i Jurij Romanenko, "šetajući" kosmosom uspešno su povezala kosmički modul s orbitalnom stanicom "Mir".
1993 - Tokom kontrole "zone zabranjenog leta" iznad Bosne i Hercegovine francuski avion tipa "miraž" srušio se u Jadransko more.
1997 - Bivši kralj Leka I vratio se u Albaniju posle 58 godina izgnanstva.
1999 - U NATO bombardovanju SR Jugoslavije pogođen je putnički voz na mostu u Grdeličkoj klisuri. Poginulo je 55 putnika, a više desetina ih je ranjeno.
2001 - U mestu Lorjan, u Francuskoj, deaktivirana je bomba zaostala iz Drugog svetskog rata teška 250 kilograma. Bomba je nađena na gradilištu u centru grada, između gradske skupštine i stadiona.
2001 - Nakon intervencije američkog predsednika Džordža Buša Kina je pristala da posle 11 dana oslobodi 24 člana posade američkog špijunskog aviona.
2002 - Predsednik Venecuele Ugo Čavez podneo je ostavku pod pritiskom oficira, nakon žestokih sukoba njegovih pristalica i protivnika u kojima je poginulo 17 ljudi. U roku od 48 sati Čavez je dekretom vraćen na mesto predsednika i na toj dužnosti je bio do 5. marta 2013. kada je umro.
2005 - Evropska komisija je u Strazburu usvojila studiju o izvodljivosti za Srbiju i Crnu Goru, kojom je njihovoj državnoj zajednici omogućen početak pregovora o Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju sa EU. U oktobru te godine u Beogradu je svečano proglašen početak pregovora sa EU.
2006 - Umro je Radža Kumar, zvezda više od 200 indijskih filmova. U neredima među njegovim obožavaocima poginulo je sedmoro ljudi.b92
_________________
Mnogo je ljudi. redak je čovek..
|
|
|
|
|
|
|
Maša
|
|
Administrator
Pridružio se: 24 Feb 2013, 22:43
Postovi: 6617
|
Na današnji dan, 13. april 1519 - Rođena je francuska kraljica italijanskog porekla Katarina Mediči, kćerka gospodara Firence Lorenca II Medičija, koja je posle smrti muža Anrija II od 1560. vladala Francuskom kao regentkinja sinova Fransoa II, Šarla IX i Anrija III. Tokom njene vladavine besneo je versko-građanski rat rimokatolika i hugenota (francuski protestanti kalvinisti), čijem je razbuktavanju znatno doprinela. Uz podršku pape Grgura XIII 1572. organizovala je pokolj
hugenota poznat kao Vartolomejska noć.
1598 - Francuski kralj Anri IV objavio je Nantski edikt, kojim su hugenoti izjednačeni u pravima sa rimokatolicima.
1605 - Umro je ruski car Boris Fjodorovič Godunov, koji je preuzeo presto 1598. posle smrti Fjodora I. Pretpostavlja se da je 1591. ubio mlađeg brata Fjodora I, prestolonaslednika Dimitrija, što je inspirisao Aleksandra Puškina da napiše dramu "Boris Godunov" i Modesta Musorgskog da komponuje istoimenu operu.
1695 - Umro je francuski pisac Žan de Lafonten, član Francuske akademije. Pisao je basne veoma duhovito i poučno, a u poeziji je stvorio sopstvenu versifikaciju, majstorski mešajući najraznovrsnije stihove. Ostala dela: pesme "Adonis", "Elegija nimfama Boa", "Filemon i Baukida", roman "Ljubav Psihe i Kupidona", stihovane "Priče".
1743 - Rođen je američki državnik Tomas Džeferson, osnivač Demokratske stranke, predsednik SAD od 1801. do 1809. Tokom rata za nezavisnost bio je predsednik odbora koji je pripremio "Deklaraciju nezavisnosti", prihvaćenu 4. jula 1776. Svoje robove je oslobodio, ali nije uspeo da izdejstvuje ukidanje ropstva. Bio je guverner Virdžinije od 1779. do 1781. i sekretar prvog predsednika SAD Džordža Vašingtona od 1790. do 1793. Iskoristio je finansijske neprilike francuskog cara Napoleona I da od njega 1803. kupi Luizijanu.
1832 - Rođen je srpski slikar Stevan Teodorović, član Srpske kraljevske akademije. Slikarstvo je ucio u Beču i Minhenu. Počeo je kao romantičar s lepim osećanjem za kolorit, a završio kao hladni akademičar. Izradio je oko 300 portreta savremenika, uključujući Kornelija Stankovića, Djuru Daničića, Vladana
Djorđevića, kraljicu Nataliju. Radio je i ikonostase s kompozicijama vezanim za nacionalnu istoriju i tradiciju (Negotin i Smederevska Palanka).
1848 - Sicilija je proglasila nezavisnost od Napuljske kraljevine.
1869 - Počeo je da izlazi list "Pančevac", koji je uređivao publicista Jovan Pavlović. U njemu je objavljen prvi prevod na srpski "Komunističkog manifesta". Zabranjen je 1876. posle čega je više puta obnavljan i zabranjivan. List i sada izlazi.
1885 - Rođen je mađarski filozof Djerđ Lukač. U mladosti je u "nemarksističkom periodu" napisao "Istoriju razvoja moderne drame" i eseje "Duša i oblici". Član Komunističke partije Mađarske postao je 1918. a u vreme Sovjetske Republike Mađarske 1919. komesar za prosvetu. Iz tog perioda potiču ogledi sabrani pod naslovom "Istorija i klasna svest", koji su znatno uticali na obnovu marksističke misli u zapadnoj Evropi posle Drugog svetskog rata.
Posle poraza Mađarske revolucije emigrirao je u Austriju, a 1929. u Sovjetski Savez, gde je do 1931. radio u Institutu Marks-Engels. Do 1933. u Nemačkoj je predvodio književnu grupu pisaca-komunista, posle čega je do 1945. ponovo bio u Moskvi, gde je napisao studiju "Mladi Hegel". Po povratku u otažbinu bio je profesor Budimpeštanskog univerziteta, a 1956. ministar u vladi Imre Nađa, posle čijeg pada je lišen profesije, uklonjen iz Akademije nauka i
interniran. Od 1957. do smrti 1971. povukao se iz javnog života. Ostala dela: "Razaranje uma", "Egzistencijalizam ili marksizam", "Estetika", "Ontologija društvenog bića", "Teorija romana".
1892 - Rođen je škotski fizičar i pronalazač Robert Votson Vat, pronalazač radara. Vat je radar prvi put javno prikazao 1935. i njegov uređaj omogućio je otkrivanje i određivanje položaja pomoću radio talasa.
1904 - Umro je ruski slikar Vasilij Vasiljevič Vereščagin, koji je majstorstvo najviše iskazao inspirišući se ratnim motivima. Slikarstvo je učio na Akademiji u Petrogradu, a usavršavao u Parizu. Posebno su zapažene njegove monumentalne kompozicije iz Rusko-turskog rata 1877-1878, skice iz vojničkog
života i realistične studije tipova i pejzaža.
1906 - Rođen je irski pisac Semjuel Beket, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1969. koji je 1953. dramom "Čekajući Godoa" otvorio eru "drame apsurda". Bio je zaokupljen temom raspadanja građanskog društva, dehumanizujućom slikom čoveka i beznadežnom situacijom neobičnih bića na kraju sveta i
vremena, što simboliše apsurdnost ljudske egzistencije. Živeo je u Francuskoj i pisao na francuskom, smatrajući da se na stranom jeziku može pisati bez stila, što je bio njegov ideal. Ostala dela: roman "Marfi", trilogija "Moloa", "Malone umire", "Neimenljivi", drame "Kraj igre", "Poslednja traka", "Igre bez
reči", "Srećni dani", "Igra", "Ne ja".
1919 - Britanske trupe masakrirale su u Amricaru najmanje 379 Indusa, pristalica vođe pokreta za nezavisnost Indije Mahatme Gandija.
1922 - Rođen je tanzanijski državnik Džulijus Kambarage Njerere, istaknuti lider Pokreta nesvrstanih, prvi predsednik Tanganjike, zatim Tanzanije (nastale spajanjem Tanganjike i Zanzibara) od 1962. do 1985. kada se povukao sa vlasti, što je jedinstven primer u Africi. Studirao je istoriju, političke nauke i
pravo u Edinburgu. Jedan je od osnivača Organizacije Afričkog Jedinstva 1963. a tri godine po okončanju borbe za nezavisnost od Velike Britanije 1964. bio je ključna figura prilikom ujedinjenja sa ostrvom Zanzibar, i nastanka Tanzanije. Njegova "Aruša deklaracija" iz 1967. označila je socijalizam i ekonomsku
samodovoljnost za osnovne ciljeve. Postigao je znatne uspehe u obrazovanju i zdravstvu. Naredio je 1979. vojnu intervenciju u susednoj Ugandi kada je oboren Idi Amin. Prepustio je 1985. položaj Ali Hasanu Mvinjiju, posle čega je imao istaknutu savetničku ulogu. Prevodio je Šekspira na svahili: "Julije Cezar", "Mletački
trgovac".
1922 - Rođen je engleski pisac Džon Brejn, koji je u englesku književnost uveo tip ambicioznog mladog oportuniste proleterskog porekla, spremnog na sve radi postizanja uspeha i materijalne dobiti. Dela: romani "Put u visoko društvo", "Mesto u visokom društvu", "Ljubomorni Bog", "Igra plakanja", "Ostani sa
mnom do jutra", "Pobožni zastupnik", studija "Pisanje romana".
1930 - Rođen je vladika Sava (Svetozar) Vuković, akademik, episkop Srpske pravoslavne crkve, profesor Teološkog fakulteta u Beogradu. Predavao je Liturgiku sa istorijom umetnosti. Bio je episkop moravički, istočnoamerički i kanadski i od 1977. šumadijski. Administrirao je eparhijama: žičkom, banatskom,
bačkom, temišvarskom... Doktorirao je temom "Tipik arhiepiskopa Nikodima" 1961. Krasila ga je retka intelektualna snaga i erudicija. Pokrenuo je, obnovio i uređivao više glasila Srpske crkve: "Kalenić", "Pravoslavlje", "Glasnik", "Staza pravoslavlja", "Banatski vesnik", "Beseda", "Kalendar srpske patrijaršije".
Izgradio je i obnovio više crkava i manastira, ambulanti, domova za decu, osnivač je više dobrotvornih fondova. Glavna dela: "Istorija srpske pravoslavne crkve u Americi i Kanadi 1891-1941", "Srpski jerarsi", "Grobna mesta srpskih arhijereja".
1941 - U Drugom svetskom ratu mađarske okupacione trupe počele su teror u Bačkoj i za nekoliko dana ubijeno je oko 3.000 civila, Srba i Jevreja.
1945 - Trupe sovjetskog maršala Fjodora Tolbuhina slomile su u Drugom svetskom ratu nemački otpor u Beču. Pad "druge prestonice" Trećeg rajha omogućio je opkoljavanje nemačkih snaga u Berlinu, koji je pao tri sedmice docnije.
1945 - Teškim zapaljivim bombama američko vazduhoplovstvo je u Drugom svetskom ratu uništilo veliki deo Tokija.
1961 - Generalna skupština UN osudila je politiku aparthejda u Južnoj Africi.
1963 - Rođen je ruski velemajstor jevrejskog porekla Hari Vajnštajn, poznat kao Gari Kasparov, koji je 1985. u 23. godini postao prvak sveta, najmlađi u istoriji šaha. Titulu je preoteo zemljaku Anatoliju Karpovu, pobedom u meču rezultatom 13:11. Tome je prethodio meč započet u septembru 1984, u kojem je Karpov vodio s 5:3, uz 40 remija, ali je Svetska šahovska federacija 15. februara 1985. prekinula meč igran do šeste dobijene partije,
prekršivši pravila, zbog "iscrpljenosti igrača".
1964 - Američki glumac afroameričkog porekla Sidni Poatje dobio je Oskara za glavnu ulogu u filmu "Poljski ljiljani", kao prvi crnac koji je osvojio tu nagradu.
1966 - Predsednik Iraka Abdul Salam Arif poginuo je prilikom pada helikoptera.
1975 - Pripadnik hrišćanske milicije ubio je u autobusu u predgrađu Bejruta 22 Palestinca, što se smatra početkom građanskog rata u Libanu.
1976 - U eksploziji u fabrici municije u Finskoj poginulo je 45 ljudi.
1979 - Dva dana posle ulaska u Kampalu, armije Tanzanije i snaga opozicije i pada diktatora Idija Amina Dade, formirana je privremena vlada Ugande. Amin je 1971. oborio predsednika Miltona Obotea i tokom vladavine likvidirao je oko pola miliona sunarodnika. U oktobru 1978. napao je Tanzaniju, ali je bio poražen.
1990 - U uzaludnom pokušaju da spreči otcepljenje Litvanije, predsednik Sovjetskog Saveza Mihail Gorbačov zapretio je toj baltičkoj republici ekonomskim embargom ukoliko za dva dana ne povuče Deklaraciju o nezavisnosti.
1992 - Muslimanske paravojne snage pod kontrolom Alije Izetbegovića demolirale su i opljačkale dopisništvo Tanjuga u Sarajevu. Sedam naoružanih ljudi razbilo je centar veze i preseklo prijem vesti iz zemlje i sveta novinskim kućama u BiH i ukralo dva telefaksa, dva teleprintera, telefonske i radio aparate i televizor. Ostalu opremu su uništili, a dežurnog novinara opljačkali, uzevši mu i pasoš.
1993 - Počelo je suđenje dvanaestorici bivših sovjetskih funkcionera i oficira, optuženih za zaveru 1991. radi obaranja Gorbačova.
1994 - Islamski terorista-samoubica ubio je u autobusu u izraelskom gradu Hadera - šest ljudi.
1999 - U napadu avijacije NATO teško je oštećena zemaljska satelitska stanica "Jugoslavija" u selu Prilike kod Ivanjice, na Kopaoniku je sa 11 projektila do temelja srušen hotel "Bačište" i uništeno je više mostova, uključujući most u Biljanovcu kod Kraljeva, most u Dedini kod Kruševca i most na reci
Kosanici na putu Niš-Priština.
2002 - Umro je bivši ministar unutrašnjih poslova Srbije Vlajko Stojiljković, dva dana pošto je sebi pucao u glavu na ulazu u zgradu Doma Skupštine Srbije (tada Savezna Skupština), neposredno pošto je i Veće građana usvojilo Zakon o saradnji sa Haškim tribunalom. Taj sud je tokom NATO agresije u maju 1999.
optužio Stojiljkovića.
b92
_________________
Mnogo je ljudi. redak je čovek..
|
|
|
|
|
|
|
Maša
|
|
Administrator
Pridružio se: 24 Feb 2013, 22:43
Postovi: 6617
|
Na današnji dan, 14. april 1629 - Rođen je holandski astronom, matematičar i fizičar Kristijan Hajgens, koji je 1655. otkrio tajnu izgleda Saturnovog prstena posmatranog sa Zemlje i objasnio promene tog izgleda tokom heliocentričnog kretanja Saturna. Otkrio je i Saturnov satelit Titan i tačno odredio trajanje njegove evolucije. Zaključio je da su meridijani Zemlje eliptični, spljošteni na polovima zbog rotacije planete. Pronašao je zakone sudara tela, postavio zakon centrifugalne sile, zasnovao undulacionu teoriju svetlosti, objasnio način prostiranja svetlosti ("Hajgensov princip"). Konstruisao je časovnik sa sekundarnim klatnom
("Horologium oscillatorium") za merenje vremena pri astronomskim posmatranjima. U saradnji s bratom konstruisao je više astronomskih durbina velikih žižnih daljina.
1685 - Umro je engleski pisac Tomas Otvej, dramski pisac. Predstavnik je takozvane "herojske drame" svojevrsnog spoja između elizabetanske književne baštine i francuskog klasicizma. Dela: "Spasena Venecija", "Siroče", "Don Karlos".
1759 - Umro je nemački kompozitor Georg Fridrih Hendl, uz Johana Sebastijana Baha najistaknutiji predstavnik baroka u muzici. Veći deo života proveo je u Londonu kao direktor Kraljevske muzičke akademije (od 1719.). Stvarao je opere izrazite dramatike i bogate melodike, u žanru italijanskih opera-serija. Dela: opere "Rinaldo", "Julije Cezar", "Aleksandar", "Kserks", oratorijumi "Mesija", "Izrael u Egiptu", "Juda Makabejac", Samson", "Saul", orkestarske svite "Muzika na vodi", "Muzika za vatromet".
1849 - Na inicijativu vođe Mađarske revolucije Lajoša Košuta, mađarska Narodna skupština je u Debrecinu proglasila nezavisnost Mađarske od Austrije, svrgavanje Habzburške dinastije i izjasnila se za republiku.
1862 - Rođen je ruski državnik Petar Arkadijevič Stolipin, predsednik vlade Rusije od 1906. do septembra 1911. kad je ubijen u atentatu u Kijevu. Ekonomskim reformama preporodio je rusku privredu i veoma oštro suzbijao boljševike. Posebno je ubrzao razvoj poljoprivrede agrarnom reformom, zahvaljujući čemu je zemlja proizvodila nezapamćene viškove hrane. Boljševička propaganda opisala je to kasnije kao "stolipinsku agrarnu reformu" izvedenu u korist bogatih seljaka, kulaka, popuno uništenih posle Oktobarske revolucije 1917. što je izazvalo masovnu glad.
1863 - Knez Mihailo Obrenović organizovao je prve galopske trke na kružnoj stazi u Beogradu. Prvo beogradsko trkalište bilo je uređeno nedaleko od groblja, pored Carigradskog druma (danas bulevar Kralja Aleksandra), gde su tada priređivani vašari, na čistini ispod današnjeg hotela Metropol. Trkačka staza bila je dužine oko 1350 m. Osnivanjem Dunavskog kola jahača u Beogradu 1890. sportsko konjarstvo je dobilo poseban zamah u tadasnjoj Kraljevini Srbiji.
1865 - Predsednik SAD Abraham Linkoln smrtno je ranjen u atentatu, nekoliko dana posle okončanja četvorogodišnjeg Američkog građanskog rata i poraza južnih država Konfederacije. Na njega je u loži vašingtonskog pozorišta "Ford Theatre" pucao navodno umno poremećeni glumac, pristalica poraženih južnjaka Džon But. Linkoln je sledećeg jutra podlegao povredama.
1904 - Rođen je engleski glumac Džon Artur Gilgud, briljantan tumač likova u komadima Vilijama Šekspira, Oskara Vajlda i Noela Kauarda. Uspešno se oprobao i kao pozorišni reditelj i igrao u više filmova, u kojima je takođe iskazao veliki glumački senzibilitet. Napisao je knjigu sećanja "Rane scene". Filmovi: "Tajni agent", "Premijer", "Artur" (Oskar), "Julije Cezar", "Put oko sveta za 80 dana".
1914 - Umro je američki filozof i logičar Čarls Sanders Pirs, osnivač pragmatizma, pravca kojeg je kasnije razvio Vilijam Džejms. Verovao je da ideje najbolje mogu da budu ispitane istraživanjem posledica koje izazivaju. Uglavnom je radio u vladinim službama. Dela: "Pragmatizam", posthumno "Sabrani spisi".
1917 - Umro je poljski lekar i filolog Lazar Ludvig Zamenhof, tvorac međunarodnog jezika esperanto. Prvi udžbenik tog jezika objavio je 1887. pod pseudonimom dr Esperanto (onaj koji se nada). Esperanto nije postao međunarodni jezik u širokoj upotrebi kako se nadao njegov tvorac, ali je najvažniji i najrašireniji od svih veštačkih jezika.
1929 - Rođen je alžirski državnik Šadli Bendžedid, predsednik Alžira od 1979. do 1992.
1930 - Samoubistvo je izvršio ruski pisac Vladimir Vladimirovič Majakovski, utemeljitelj ruskog futurizma. Znatno je uticao na mnoge ruske i evropske pesnike. Dela: zbirke pesama i poema "Ja!", "Vladimir Majakovski", "Oblak u pantalonama", "Rat i svet", "Čovek", "Sve što je napisao Vladimir Majakovski", "150.000.000", "Majakovski se smeška", "Majakovski se smeje", "Majakovski se ruga", "Pesme o revoluciji", "O tome", "Vladimir Iljič Lenjin", "Dobro!", drame "Stenica", "Hladan tuš".
1931 - U Španiji je srušena diktatura generala Prima de Rivere, kralj Alfonso XIII pobegao je zatim iz zemlje i proglašena je republika s predsednikom privremene vlade Alkalom Zamorom. Republiku je 1939. posle trogodišnjeg građanskog rata, ukinuo general Francisko Franko, potom dugogodišnji diktator Španije. Alfonso XIII se više nikada nije vratio u zemlju ali je Franko za presto pripremao njegovog naslednika Huana Karlosa Burbonskog.
1945 - Američko ratno vazduhoplovstvo je u Drugom svetskom ratu tokom bombardovanja Tokija pogodilo i palatu japanskog cara.
1969 - Umro je srpski književni istoričar Petar Kolendić, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Objavio je veliki broj naučnih studija, rasprava i članaka iz starije, naročito dubrovačke i dalmatinske književnosti.
1986 - Umrla je francuska književnica Simon de Bovoar, egzistencijalista, autor romana, pozorišnih komada i filozofskih
eseja. Dela: romani "Mandarini", "Lepe slike", "Drugi pol", memoari
"Uspomene dobro vaspitane devojke".
1988 - Posle šestogodišnjih pregovora, u Ženevi su šefovi diplomatija Avganistana i Pakistana potpisali sporazum o Avganistanu, a Sovjetski Savez i SAD dali su izjave o nemešanju i neintervenciji. Sporazumom je predviđen dobrovoljni povratak avganistanskih izbeglica iz Pakistana i povlačenje sovjetskih trupa iz Avganistana u roku od devet meseci, počev od 15. maja 1988.
1994 - Dva američka vojna aviona tipa "F-15" greškom su iznad severnog Iraka oborila dva američka vojna helikoptera, pri čemu je poginulo 26 osoba.
1999 - NATO avioni su na putu Djakovica-Prizren - usred dana, pri potpuno vedrom vremenu - bombardovali dve kolone albanskih izbeglica koje su se vraćale kućama, usmrtivši najmanje 75 ljudi, što je opisano kao "greška".
1999 - NATO avioni su bombama teško oštetili most preko Lima u Donjoj Bistrici između Priboja i Prijepolja, a u ponovljenom napadu sutradan most je srušen, čime je prekinut saobraćaj na pruzi Beograd-Bar.
1999 - Pakistan je - tri dana posle sličnog eksperimenta Indije - uspešno isprobao balističku raketu dometa 2.000 kilometara, sposobnu da nosi nuklearne projektile.
2000 - Ruska Državna duma (donji dom ruske skupštine) ratifikovala je, posle godina odlaganja, sporazum START-2 o smanjenju nuklearnog naoružanja.
2002 - Predsednik Venecuele Ugo Čaves trijumfalno se vratio u predsedničku palatu, dva dana pošto je pokušan državni udar protiv njega tokom kojeg je privremeno zbačen sa vlasti.
2003 - Amerikanci su u Bagdadu uhapsili palestinskog teroristu Abu Abasa, optuženog da je organizovao otmicu putničkog broda "Akile Lauro" 1985. kada je ubijen jedan Amerikanac.
2006 - U Prištini je u 70. godini umro dugogodišnji albanski komunistički lider na Kosovu i Metohiji Mahmut Bakali koji se početkom 90-tih i otvoreno priklonio separatistima.
2007 - Najmanje 37 ljudi poginulo je a 50 ranjeno u eksploziji automobila bombe na autobuskoj stanici u iračkom šiitskom gradu Karbali. Napad se dogodio oko 200 metara od svetilišta Imam Husein, gde je sahranjen unuk proroka Muhameda (jedno od najvažnijih svetih mesta za šiite). Karbala se nalazi oko 80 kilometara južno od Bagdada.
2008 - Umro je Oli Džonston, tvorac Bambija, jedan od najvećih animatora svih vremena i poslednji pripadnik legendarne prve generacije crtača kompanije "Volt Dizni". Učestvovao je u animaciji i realizaciji klasika crtanog filma kao što su "Snežana i sedam patuljaka", "Pinokio", "Pepeljuga", "Uspavana lepotica", "Sto i jedan dalmatinac", "Alisa u zemlji čuda", "Knjiga o džungli".
2010 - Prilikom serije zemljotresa koji su pogodili jugozapadnu kinesku provinciju Chinghaj u području Tibeta, poginula je 2.039 osoba a povređeno je više od 12.000, pri čemu su stotine nestale, a oko 100.000 je ostalo bez krova nad glavom.
2010 - Dogodila se erupcija vulakana Ejafjalajokul na Islandu zbog čega je kao posledica izbacivanja velike količine pepela danima obustavljen avionski saobraćaj iznad severnog dela Evrope.b92
_________________
Mnogo je ljudi. redak je čovek..
|
|
|
|
|
|
|
Maša
|
|
Administrator
Pridružio se: 24 Feb 2013, 22:43
Postovi: 6617
|
Na današnji dan, 15. april 1452 - Rođen je italijanski slikar, vajar, arhitekta, pronalazač, Leonardo da Vinči, jedan od najvećih umova renesanse. U Francusku je prešao 1516. gde je i umro. Izradio je relativno malo slika, od kojih su najznačajnije "Mona Liza", "Bogorodica u pećini", "Sveta Ana", "Tajna večera". Uradio je mnoštvo crteža, a mnoge njegove freske su oštećene zato što je eksperimentisao bojama. Nije se interesovao samo za ljudsko telo i prirodu nego i za psihologiju: u "Tajnoj večeri" metodski je prostudirao i nijansirano izrazio karakter svake ličnosti. Prvi je uneo atmosferu u slike i pomoću svetlo-tamnog modelisanja (sfumato) dao toplinu kože i mekoću tela. Ni jedno njegovo vajarsko delo nije sačuvano, a arhitektonske zamisli su ostale u projektu. Živo su ga privlačile i prirodne nauke - fizika, astronomija, hemija. Radio je i na spravi za letenje. Napisao je "Traktat o slikarstvu".
1764 - Umrla je Žan Antoanet Poason, markiza od Pompadura, izuzetno uticajna ljubavnica francuskog kralja Luja XV. Od 1754.
snažno je uticala na državnu politiku i navela je kralja da uđe u Sedmogodišnji rat u kojem je Francuska izgubila kolonijalno carstvo, ali je doprinela usponu francuske kulture, pomažući enciklopediste, filozofe i umetnike. Pre nego što je umrla navodno je uticala na kralja da u Francuskoj ukine rimokatolički jezuitski red.
1765 - Umro je ruski naučnik i pisac Mihail Vasiljevič Lomonosov, tvorac fizičke hemije, član Ruske akademije, enciklopedista svetskog glasa. Školovao se u Rusiji, Nemačkoj i Holandiji. Njegovo obrazovanje i naučna delatnost bili su raznoliki: od klasičnih jezika, do astronomije i tehnike. Formulisao je zakon održanja materije, objasnio pojave sagorevanja, stvorio naučnu teoriju o svetlosti, objasnio poreklo polarne svetlosti. Znatno je reformisao rusku nauku i udario temelje naučne terminologije ruskog književnog jezika. Napisao je prvu gramatiku ruskog jezika, dramska dela "Tamira i Selim" i "Demofont".
1843 - Rođen je američki pisac Henri Džejms, tanan i prodoran psiholog, koji je u realističnom maniru precizno analizirao običaje, postupke i navike američkog i evropskog društva, uvek u potrazi za moralnim vrednostima. Brižljivo je gradio kompoziciju dela, težeći nekoj vrsti umetničkog savršenstva. Pred kraj života 1915. postao je britanski državljanin. Dela: romani "Roderik Hadson", "Amerikanac", "Dejzi Miler", "Portret jedne ledi", "Tragična muza", "Bostonci", "Golubija krila", "Ambasadori", "Zlatna zdela".
1865 - Umro je američki državnik Abraham Linkoln, dan posle atentata u vašingtonskom pozorištu "Ford Theatre", gde je na njega pucao jedan glumac iza kog su najverovatnije stajale pristalice poraženih država Konfederacije u tek okončanom Američkom građanskom ratu. Pre izbora za predsednika SAD 1860. bio je zemljoradnik, drvoseča, lađarski momak, upravnik pošte, advokat, kongresmen. Pripadao je Republikanskoj partiji, stranci industrijske buržoazije koja je bila za ukidanje ropstva. Od 1861. do 1865. predvodio je rat protiv južnih država SAD, u kojima su vlasnici veleposeda (najčešće plantaža pamuka) želeli da očuvaju ropstvo - zbog gotovo besplatne radne snage.
1888 - Umro je engleski pisac i književni kritičar Metju Arnold, značajan estetičar, profesor poezije u Oksfordu, koji je sa gledišta klasične književnosti žestoko osporavao provincijalizam engleske literature 19. veka. Dela: zbirke pesama "Pesme", "Nove pesme", eseji "Kultura i anarhija", "Književnost i dogma", "Kritički eseji".
1912 - Na prvom putovanju iz Velike Britanije u SAD, na ledeni breg u severnom Atlantiku, velikom brzinom, naleteo je tada najveći i najluksuzniji putnički brod "Titanik" i "nepotopivi brod", kakvim je smatran, potonuo je za samo dva časa i 20 minuta. Brod je naleteo na santu u sred noći i potonuo je prvih sati 15. aprila. Od 2.224 putnika i člana posade, poginulo je 1.523.
1912 - Rođen je severnokorejski diktator Kim Sung Ju, poznat kao Kim Il Sung, koji je neograničenom ličnom vlašću upravljao Severnom Korejom od osnivanja te zemlje 1948. do smrti 1994. Smrću "velikog vođe", kako su ga podanici zvanično oslovljavali, okončana je najduža autoritarna vladavina u 20. veku.
1923 - Insulin, koji je otkrio kanadski lekar Frederik Banting, postao je dostupan pacijentima obolelim od do tada neizlečive šećerne bolesti.
1941 - Vlada Kraljevine Jugoslavije, s kraljem Petrom II Karađorđevićem, napustila je zemlju u Drugom svetskom ratu,
odletevši u pravcu Grčke sa aerodroma u Nikšiću.
1945 - Britanske trupe su u Drugom svetskom ratu oslobodile nemački koncentracioni logor Bergen-Belzen.
1952 - Njujorška "Frenklin banka" postala je prva banka koja je izdala kreditnu karticu.
1968 - Dva sovjetska satelita bez ljudske posade "Kosmos 212" i "Kosmos 213" spojena su u orbiti oko Zemlje.
1974 - U Nigeru je predsednika Hamanija Diorija, koji je vladao od sticanja nezavisnosti zemlje 1960. zbacio komandant armije, pukovnik Sejni Kunče.
1979 - U zemljotresu, sa epicentrom na jugu jadranskog primorja tadašnje Jugoslavije, poginulo je više od 100 ljudi, oko 600 je povređeno, a više od 80.000 ostalo je bez domova.
1980 - Umro je francuski filozof i pisac Žan Pol Sartr, jedan od tvoraca filozofije egzistencijalizma, koji je 1964. odbio Nobelovu nagradu za književnost. Tokom Drugog svetskog rata učestvovao je u Pokretu otpora, a ulogu angažovanog intelektualca nastavio je zalažući se za nacionalnu slobodu naroda Indokine i Alžira (francuske kolonije) i odupirući se suprotnim tendencijama u Francuskoj. Nastojao je da stvori sintezu egzistencijalizma i marksizma. U književnosti je zastupao tezu o potrebi "angažovane literature". Dela: filozofski spisi "Biće i ništavilo",
"Imaginarno", "Egzistencijalizam je humanizam", "Kritika dijalektičkog uma", romani "Mučnina", "Putevi slobode", drame "Prljave ruke", "Nesahranjeni mrtvaci", "Djavo i gospod bog", "Iza zatvorenih vrata", "Bludnica dostojna poštovanja", "Zatočenici iz Altone", eseji "O Bodleru", "Šta je književnost", autobiografija "Reči".
1986 - Ratno vazduhoplovstvo SAD bombardovalo je Tripoli i Bengazi, 10 dana posle eksplozije u diskoteci u Berlinu u kojoj su poginula dva američka vojnika, za šta je Vašington okrivio Libiju. U bombardovanju je poginuo 41 Libijac, uključujući devojčicu koju je usvojio predsednik Libije Moamer el Gadafi.
1989 - Umro je kineski političar Hu Jaobang, šef Komunističke partije Kine od 1981. do januara 1987. kada je smenjen pod optužbom da je dopustio prodor ideja "buržoaskog liberalizma". Na dan njegove smrti studenti u Pekingu i Šangaju ispunili su ulice da bi izrazili žalost, što je označilo početak velikih protesta okončanih krvoprolićem početkom juna 1989. na centralnom pekinškom trgu Tjenanmen.
1989 - Prilikom rušenja tribine na fudbalskom stadionu "Hilsborou" u engleskom gradu Šefild poginulo je 108 i povređeno više od 200 ljudi, zato što su na već krcat stadion puštene nove hiljade navijača.
1990 - Umrla je švedska glumica Greta Garbo, najpopularnija zvezda svetskog filma. Spontana i veoma inteligentna, bila je simbol ženstvenosti i igrala je od 1921. do 1941. kad se povukla. Filmovi: "Poljubac", "Mata Hari", "Ana Kristi", "Kraljica Kristina", "Ana Karenjina", "Dama s kamelijama", "Marija Valevska".
1994 - Protivavionska odbrana Vojske Republike Srpske pogodila je kod Goražda francuski avion tipa "Etander" koji je teško oštećen uspeo da se vrati na nosač aviona "Klemanso" u Jadranu. Avioni NATO su 10. aprila 1994. počeli bombardovanje vojnih i civilnih srpskih ciljeva kod Goražda, priskočivši u pomoć muslimanskim jedinicama koje su se našle u škripcu posle kraha ofanzive pokrenute iz "zaštićene zone".
1997 - U požaru koji je zahvatio šatorsko naselje muslimanskih hodočasnika blizu Meke u Saudijskoj Arabiji poginule su najmanje 343 osobe.
1998 - Umro je bivši kambodžanski diktator Pol Pot, jedan od najbrutalnijih političkih lidera u istoriji, tokom čije je vladavine Kambodžom za nepune četiri godine pobijeno između milion i dva miliona ljudi. Predvodeći gerilsku armiju "Crvenih Kmera", porazio je proamerički režim generala Lon Nola u aprilu 1975. ili "nulte godine", kako su je označili novi vlastodršci. Maoistički režim "Crvenih Kmera" zbačen je 1978. vijetnamskom okupacijom Kambodže.
1999 - Predsednik SAD Bil Klinton je, dan pošto su avioni NATO na putu Djakovica-Prizren bombama usmrtili najmanje 75 albanskih izbeglica koji su se vraćali kućama, rekao da je pilot "mislio da pogađa vojni konvoj" i da je to "za žaljenje, ali je neizbežno". Činjenicu da se ratni zločin dogodio usred dana i pri izuzetno vedrom vremenu nije mogao da objasni ni portparol NATO Džejms Šej, ali je rekao da je pilot "bacio bombu u dobroj nameri, kao što se očekuje od obučenog pilota iz demokratske zemlje NATO".
1999 - NATO avijacija je bombardovala u Pančevu "Azotaru" i pogon izrazito kancerogenog vinilhlorid monomera u "Petrohemiji", pa su zbog rizika ekološke katastrofe evakuisani žitelji obližnjeg naselja. Pet sati kasnije, kilometar i po od pogođenog rezervoara s preostalih stotinak tona opasne supstance u vazduhu je izmerena koncentracija vinilhlorid monomera 7.200 puta veća od dozvoljene. Pogođeno skladište amonijaka u "Azotari" ispražnjeno je nekoliko dana pre napada, a da to nije urađeno hiljadama Pančevaca i Beograđana ne bi bilo spasa. Bombardovane su i rafinerije nafte u Pančevu i Novom Sadu, kao i most na Dunavu između Kovina i Smedereva.
2002 - Pad "boinga 767" aviokompanije "Er Čajna" sa 166 putnika i članova posade u blizini južnokorejskog grada Pusan - što je bio prvi udes neke letilice tog kineskog prevoznika za 47 godina - preživelo je 38 ljudi.
2005 - U požaru koji je izbio u centru Pariza u jednom hotelu nemenjenom mahom imigrantima, život su izgubile 24 osobe, od kojih desetoro dece, a povređeno je oko 50. Ovo je bio prvi požar u nizu koji će uslediti u Parizu narednih meseci u zgradama naseljenim imigrantima: 26. avgusta - 17 mrtvih, 30. avgusta - 7 mrtvih, 3. septembra - 18 mrtvih.
2008 - Najmanje 80 ljudi je poginulo u Kongu, prilikom pada putničkog aviona jedne privatne lokalne kompanije, koji se srušio odmah po poletanju u Gomi na istoku te zemlje.
2011 - Hrvatski general Ante Gotovina osuđen je pred Haškim sudom na 24 godine zatvora zbog ratnih zločina protiv srpskog stanovništva počinjenih tokom operacije „Oluja“ avgusta 1995. godine. U drugostepenoj presudi novembra 2012. Gotovina je potpuno oslobođen svih optužbi.
2013 - Na Bostonskom maratonu dogodio se bombaški napad, u kojem je poginulo pet osoba, a povređeno je ukupno 280. Iza napada
su stajali ekstremni islamisti, čečenskog porekla.
b92
_________________
Mnogo je ljudi. redak je čovek..
|
|
|
|
|
|
|
Maša
|
|
Administrator
Pridružio se: 24 Feb 2013, 22:43
Postovi: 6617
|
Na današnji dan, 16. april 1346 - U Skoplju je srpski kralj Dušan Stefan Nemanjić krunisan za cara. Istovremeno je proglašena srpska patrijaršija sa prvim srpskim patrijarhom Joanikijem.
1828 - U Francuskoj, gde je boravio u dobrovoljnom egzilu od 1824, umro je španski slikar Francisko de Goja (Francisco, Goya). Kao dvorski slikar napravio je čuvene portrete članova kraljevske porodice, dvorjana i uglednih ličnosti, a među najpoznatije njegove slike ubrajaju se "Odevena Maja" i "Gola Maja".
1844 - Rođen je francuski književnik Anatol Frans (Francois-Anatole Thibault), član Francuske akademije, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1921. godine. ("Epikurov vrt", "Zločini Silvestra Bonara", "Pobuna anđela").
1850 - Umrla je francuska vajarka Mari Tiso (Marie Tušaud), koja je 1802. osnovala čuveni londonski Muzej voštanih figura.
1856 - Usvojena je Pariska deklaracija o pomorskom pravu za vreme rata.
1859 - Umro je francuski političar i istoričar Aleksis Klerel Tokvil (Alexis Clerel Tocqueville), čije delo je imalo značajan uticaj na razvoj građanske demokratije ("Američka demokratija").
1867 - Rođen je američki pilot i konstruktor aviona Vilbur Rajt (Wilbur Wright) koji je 1903. sa bratom Orvilom (Orville) izveo prvi let avionom. Let je trajao 59 sekundi, a avion je preleteo 285 metara. Braća Rajt osnovali su 1909. kompaniju za proizvodnju aviona.
1872 - Rođena je srpska slikarka nemačkog porekla Beta Vukanović. Bila je profesor na beogradskoj Umetničkoj školi i jedan je od osnivača društva srpskih umetnika, slikara i vajara "Cvijeta Zuzorić".
1879 - Umrla je Berandet Subiru čija je vizija Device Marije prethodila stvaranju svetilišta u Lurdu u Francuskoj.
1889 - Rođen je engleski filmski glumac, scenarista, režiser i producent Čarli Čaplin. Karijeru je napravio u SAD, a 1952. emigrirao je u Švajcarsku gde je umro 1977. godine. Tokom 40 godina snimio je 75 kratkih i dugometražnih filmova, a 1972. je dobio Oskara za životno delo. ("Svetlosti velegrada", "Moderna vremena", "Veliki diktator", "Svetlosti pozornice").
1922 - Nemačka i ŠSR potpisali su Rapalski ugovor kojim je Nemačka priznala Sovjetski Savez i kojim su obnovljeni diplomatski i trgovinski odnosi.
1940 - Rođena je danska kraljica Margareta II. Kraljica je postala 1972. i bila je prva žena koja je nakon 600 godina sela na danski presto.
1944 - Saveznička avijacija bombardovala je Beograd u Drugom svetskom ratu. Poginulo je više od 1.200 ljudi, više hiljada je povređeno, a razoreno je oko 600 zgrada.
1945 - Američke trupe su u Drugom svetskom ratu ušle u nemački grad Nirnberg.
1947 - U gradu Teksas u istoimenoj državi SAD poginulo je više od 500 ljudi u eksploziji francuskog kamiona napunjenog nitritom.
1948 - U Parizu je osnovana Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj (OEEC).
1964 - Devetoro ljudi u Britaniji osuđeno je na kazne zatvora od 25 do 30 godina zbog učešća u velikoj pljački voza 1963. Jedan od glavnih aktera "pljačke stoleća" Ronald Bigz uspeo je da pobegne iz zatvora i da stigne u Brazil, gde je živeo do maja 2001. kada se predao Skotland Jardu.
1970 - Pod snežnom lavinom, koja je zatrpala dečji sanatorijum u mestu Salanš u francuskim Alpima, poginule su 72 osobe.
1975 - Umro je indijski filozof i državnik Sarvepali Radakrišnan (Servepalli Radhakrishnan), predsednik Indije od 1962. do 1967.
1982 - Britanska kraljica Elizabeta proklamovala je novi kanadski ustav na osnovu kojeg su prekinute poslednje kolonijalne veze Kanade sa Britanijom.
1988 - U Tunisu je ubijen Halil al Vazir (Khalil, Wazir) poznat kao Abu Džihad (Jihad), vojni komandant Palestinske oslobodilačke organizacije.
1992 - Košarkaši beogradskog "Partizana" postali su u Istanbulu prvaci Evrope pobedom nad Huventudom iz Barselone rezultatom 71:70 (40:34).
1996 - Bivšeg premijera Italije Betina Kraksija (Bettino Craxi) italijanski sud je, na osnovu optužnice koja ga je teretila za korupciju, osudio u odsustvu na osam godina i tri meseca zatvora. Kraksi je pobegao u Tunis gde će ostati do smrti.
2001 - Bivši predsednik Filipina Džozef Estrada predao se antikorupcijskom sudu, nakon što je taj sud izdao nalog za njegovo hapšenje zbog korupcije i lažnog svedočenja. Estrada se povukao s mesta predsednika 20. januara pod pritiskom uličnih demonstracija i vojske.
2002 - Holandska vlada i načelnik Generalštaba holanske vojske podneli su ostavke. Pad vlade izazvao je zvanični holandski izveštaj o Srebrenici, u kome je ocenjeno da holandske mirovne trupe i UN snose deo odgovornosti za pad te enklave (juli 1995) u ruke Vojske Republike Srpske (VRS) i masakr oko 7.500 Muslimana.
2003 - U Beču je uhapšen Dragan Nikolić Gagi i izručen vlastima u Srbiji. Nikolić je u odsustvu osuđen na 15 godina zatvora kao saizvršilac u ubistvu vođe paravojne formacije Željka Ražnatovića Arkana.
2008 - Umro je Oli Džonston (Ollie Johnston) poslednji iz legendarnog tima koji su pravili klasike Volta Diznija kao što su "Snežana i sedam patuljaka", "Fantazija" i "Bambi". Bio je jedan od glavnih crtača u ostvarenjima kao što su "Alisa u zemlji čuda", "Pepeljuga", "Uspavana lepotica", "Petar pan", "Meri popins" i "Knjiga o džungli".
b92
_________________
Mnogo je ljudi. redak je čovek..
|
|
|
|
|
|
|
Maša
|
|
Administrator
Pridružio se: 24 Feb 2013, 22:43
Postovi: 6617
|
Na današnji dan, 18. april 1480. Rođena je Lukrecija Bordžija, mecena umetnika i naučnika u vreme italijanske renesanse, vanbračna ćerka pape Aleksandra VI.
1797. Rođen je francuski državnik i istoričar Luj Adolf Tjer, osnivač i prvi predsednik Treće republike od 1871. do 1873. godine.
1820. Rođen je austrijski kompozitor i dirigent Franc fon Zupe, autor popularnih opereta - "Laka konjica", "Bokačo", "Lepa Galateja", "Fatinica".
1882. U Londonu je rođen američki dirigent poljskog porekla Leopold Stokovski, osnivač Američkog simfonijskog orkestra.
1906. Od zemljotresa u San Francisku poginulo je više od hiljadu ljudi, a oko 200.000 ostalo je bez kuća.
1909. U Vatikanu je beatifikovana francuska heroina iz 15. veka Žana D'Ark - Jovanka Orleanka. Kanonizacija je izvršena 1920.
1922. Umro je pisac i političar Svetomir Nikolajević, profesor Velike škole, član Srpske kraljevske akademije, premijer Srbije i ministar unutrašnjih poslova (1894). Jedan je od osnivača Radikalne stranke.
1936. Umro je italijanski kompozitor Otorino Respigi ("Gregorijanski koncert" za violinu i orkestar, simfonijske poeme "Rimske pinije", "Rimske fontane", "Rimski praznici", više opera).
1942. Američki avioni u Drugom svetskom ratu prvi put su bombardovali Tokio, Jokohamu i Nagoju.
1946. Zvanično je raspuštena Liga naroda, a njena imovina preneta je na novoosnovane Ujedinjene nacije.
1946. SAD su priznale Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju pod vodjstvom Josipa Broza Tita.
1951. U Parizu su Belgija, Zapadna Nemačka, Italija, Luksemburg, Francuska i Holandija potpisale ugovor o osnivanju Evropske zajednice
za ugalj i čelik. To je bio početak stvaranja Evropske ekonomske zajednice, odnosno Evropske unije.
1954. Gamal Abdel Naser, jedan od vođa udara kojim je 1953. svrgnut kralj Faruk I, postao je premijer i vojni guverner Egipta.
1955. Umro je nemački naučnik Albert Ajnštajn, tvorac Teorije opšteg relativiteta. Od dolaska nacista na vlast u Nemačkoj 1933. živeo je u SAD. Nobelovu nagradu za fiziku dobio je 1921. godine.
1955. U indonežanskom gradu Bandungu počela je afroazijska konferencija 29 zemalja čiji su principi postali osnova Pokreta nesvrstanih kao alternative vojnim blokovima - NATO-u i Varšavskom ugovoru.
1956. Raspušten je Informbiro, savetodavno i koordinaciono telo devet evropskih komunističkih i radničkih partija, kojim je dominirao Sovjetski savez.
1980. Južna Rodezija je pod nazivom Zimbabve postao 50. nezavisna zemlja Afrike. Na dvogodišnjicu sticanja nezavisnosti, glavni grad Solzberi je dobio novi naziv: Harare.
1983. Od eksplozije automobila-bombe kojim je samoubica prodro u Ambasadu SAD u Bejrutu, poginule su 63 osobe, a više od stotinu je ranjeno.
1994. Počeo je građanski rat u Ruandi.
1996. U Kairu je poginulo 18 grčkih turista kada su islamski teroristi otvorili vatru na turistički autobus.
1996. Više od 100 libanskih izbeglica je poginulo u napadu izraelske artiljerije na izbeglički logor.
1999. SR Jugoslavija je, u vreme napada NATO zbog Kosova, prekinula diplomatske odnose sa Albanijom.
2004. Umro je Ratu Sir Kamisese Mara, osnivač države Fidži.
b92
_________________
Mnogo je ljudi. redak je čovek..
|
|
|
|
|
|
|
Maša
|
|
Administrator
Pridružio se: 24 Feb 2013, 22:43
Postovi: 6617
|
Na današnji dan, 19. april 1689 - Umrla je švedska kraljica Kristina Augusta, koja je 1644. okončala rat s Danskom i 1648. Tridesetogodišnji rat, učinivši Švedsku velikom silom, a Baltik "švedskim morem". Kraljica je postala
1632, u osmoj godini života, a krunisana je 12 godina docnije. Na dvoru je okupljala učene ljude i bila je mecena nekolicini naučnika i umetnika, medju kojima se nalazio i Rene Dekart. Prinudjena je da abdicira 1654. zbog tajnog prelaska u rimokatolicizam. Ostatak života provela je putujući po Evropi, da bi se na kraju nastanila u Rimu, gde je i umrla.
1775 - Američki rat za nezavisnost počeo je porazom Britanaca kod Leksingtona i Konkorda.
1783 - Kongres SAD je objavio da je pobedonosno okončan Rat za nezavisnost od Velike Britanije.
1824 - Umro je engleski pisac Džordz Gordon Bajron, jedan od rodonačelnika evropskog romantizma. Njegova poezija oličavala je slobodarski duh suprotstavljen društvenim normama. Bio je zaljubljen u antičku kulturu. Veliku Britaniju napustio je razočaran 1816. i u Italiji je stvorio najveća dela: "Čajld
Herold", "Kain", "Manfred", "Don Žuan". Zaputio se 1823. s ciljem da pomogne borbu Grka za oslobodjenje od Turaka, ali je ubrzo oboleo od malarije i umro je u aprilu 1824, ne ostvarivši ideal da se bori za slobodu grčkog naroda.
1881 - Umro je engleski državnik Bendžamin Dizraeli, osnivač i vodja konzervativaca, premijer 1868. i od 1874. do 1880. Započeo je osvajački rat protiv Bura 1877, pokorio Avganistan (privremeno) i osvojio Kipar. Bio je protivnik Rusije i Francuske, a podržavao je Austro-Ugarsku i Osmansko carstvo.
1882 - Umro je engleski prirodnjak Čarls Robert Darvin, tvorac teorije evolucije. Tokom ekspedicije brodom "Bigl" od 1831. do 1836. sakupio je naučni materijal na osnovu kojeg je ustrojio svoju teoriju razvitka živih bića. Putovanje Biglom opisao je u knjizi "Put prirodnjaka oko sveta". Na obalama Južne Amerike i
ostrvima Tihog okeana proučavao je geološke formacije, biljke i životinje i zaključio je da su se organizmi postepeno menjali. U epohalnom delu "Postanak vrsta putem prirodnog odabiranja" razradio je tezu o evoluciji. "Postanak vrsta" potpuno je izmenio dotadašnja shvatanja u biologiji, ali je izazvao i žestoka protivljenja. Ostala dela: "Promenljivost životinja i biljaka pod domaćim uslovima", "Poreklo čoveka".
1906 - Umro je francuski fizičar i hemičar Pjer Kiri, koji je sa suprugom Marijom Kiri-Sklodovskom i Antoanom Anrijem Bekerelom podelio 1903. Nobelovu nagradu za fiziku. S bratom Žakom otkrio je 1880. piezoeletricitet. Proučavao je magnetske pojave, a 1898. sa suprugom je pronašao radioktivne elemente polonijum i radijum. Dokazao je 1903. da soli radijuma spontano oslobadjaju toplotu. Radovi Pjera i Marije Kiri postavili su temelje moderne nauke o radioaktivnosti i pokazali da radioktivnost uglavnom ne zavisi od spoljašnjih uslova.
1911 - U Portugaliji je odvojena crkva od države.
1921 - Stupio je na snagu zakon o podeli Irske na Republiku Irsku i Severnu Irsku (veći deo istorijskog Alstera), koja je ostala deo Ujedinjenog Kraljevstva. Nezavisnost je rezultat mnogobrojnih ustanaka Iraca, pa je britanska vlada, nemoćna da oružjem suzbije bunt, podelila ostrvo i većem delu priznala
nezavisnost.
1932 - Vlada Kraljevine Jugoslavije donela je Zakon o zaštiti zemljoradnika kojim je proglašen šestomesečni moratorijum na dugove i obustavljena prisilna zaplena imovine. Oko 709.000 seljaka-dužnika dugovalo je sedam milijardi dinara, mahom lihvarima i trgovcima.
1939 - Streljan je Sima Marković, srpski političar, matematičar i filozof, profesor Beogradskog univerziteta i vodja tzv. desne frakcije u Komunističkoj partiji Jugoslavije. Doktorirao je matematiku 1913. kod Mihaila Petrovića (Mika Alas). Od 1926. do 1928. bio je generalni sekretar KPJ, iz koje je isključen 1929, a
ponovo primljen 1935. Stradao je u Sovjetskom Savezu, u Moskvi, kao žrtva staljinističkih čistki. Dela: "Nacionalno pitanje u svetlosti marksizma", "Iz nauke i filozofije", "Teorija relativnosti", "Tragizam malih naroda".
1943 - Preživeli Jevreji Varšavskog geta, iz kojeg su do tada nemački nacisti likvidirali pola miliona ljudi, digli su ustanak i do 16. maja 1943. odolevali su neuporedivo jačim nacističkim snagama. Izginulo je više od 13.000 ustanika, a 58.000 je poslato u koncentracione logore i likvidirano. Iz geta - koji su
posle propasti ustanka Nemci sravnili sa zemljom - preživelo je samo 82 ljudi.
1945 - Američke trupe su u Drugom svetskom ratu zauzele nemački grad Lajpcig.
1953 - Istraživački centar za realizaciju nuklearnog programa tadašnje FNRJ u Vinči postao je "Institut za nuklearne nauke". Taj dan prihvaćen je kao dan Instituta.
1960 - Prvi predsednik Južne Koreje Singman Ri povukao se sa vlasti pod pritiskom studentskih protesta širom zemlje protiv izbornih prevara.
1971 - Sovjetski Savez je lansirao kosmičku stanicu "Saljut" u orbitu oko Zemlje.
1975 - Maoistički pokret "Crvenih Kmera" ovladao je celom Kambodžom.
1975 - S kosmodroma Bajkonur (u današnjem Kazahstanu) sovjetskom raketom lansiran je prvi indijski veštački satelit.
1984 - Lansiran je prvi kineski telekomunikacioni satelit, što su pre Kine uspeli samo Sovjetski Savez i SAD.
1989 - U eksploziji tokom pomorskih manevara u Atlantiku na američkom vojnom brodu "Ajova" poginulo je 47 ljudi.
1993 - Više od 80 pripadnika jedne američke verske sekte, uključujući njihovog vodju Dejvida Koreša, ubili su federalni agenti nakon što su - posle 51 dana opsade - upali u središte sekte u teksaškom gradu Vako.
1994 - U Francuskoj je na doživotnu robiju osudjen nacistički ratni zločinac u Drugom svetskom ratu Pol Tuvije.
1995 - U eksploziji podmetnutoj u jednu federalnu zgradu u američkom gradu Oklahoma Siti poginulo je najmanje 168 ljudi.
1999 - Prilikom NATO bombardovanja Novog Sada pogodjena je arhitektonski izuzetno vredna zgrada Izvršnog veća Vojvodine u najužem gradskom jezgru - popularna "Banovina". Reč je o zgradi negdašnje banske uprave Dunavske banovine Kraljevine Jugoslavije. Zgrada je gradjena veoma raskošno i posebno je reprezentativna njena unutrašnjost. Civilni ciljevi bili su na meti i u Nišu gde je poginuo dispečer "Elektroindustrije" Milen Milojković, a u naselju "Šljaka" uništeno je 10 porodičnih kuća i oštećena su postrojenja Duvanske industrije i još neki privredni objekti kao i železnička stanica "Crveni krst".
2000 - U najtežoj nesreći u istoriji filipinskog vazduhoplovstva poginuo je 131 putnik i član posade kad se avion kompanije "Er Filipins" srušio u blizini grada Davao na jugu Filipina.
2005 - Nemački kardinal Jozef Racinger izabran je za 265. poglavara rimokatoličke crkve i uzeo je ime Benedikt XVI.
2007 - Umro je francuski glumac Žan-Pjer Kasel. Rodjen je u francuskoj prestonici oktobra 1932. godine kao sin doktora i operske pevačice. Njegov filmski uspon započeo je zahvaljujući Dzinu Keliju, koji ga je angažovao u filmu "Srećan put". Šezdesetih je glumio u komedijama francuskog reditelja Filipa de
Broke i proslavio se ulogama ljubavnika Brižit Bardo i Katrin Denev. Zapamćen je po ulozi kralja Luja XIII u filmovima "Tri musketara" i "Ccetiri musketara". Radio je sa Bunjuelom ("Diskretni šarm buržoazije"), Šabrolom ("Pakao", "Ceremonija") Altmanom ("Pret-a-porte").
2013 - U Briselu je parafiran predloga teksta sporazuma Beograda i Prištine kojim se reguliše dalji status srpske zajednice na Kosovu i Metohiji.
b92
_________________
Mnogo je ljudi. redak je čovek..
|
|
|
|
|
|
|
Maša
|
|
Administrator
Pridružio se: 24 Feb 2013, 22:43
Postovi: 6617
|
Na današnji dan, 20. april 1526 - U bici kod Panipata mogulski vođa Baber je sa 2.000 boraca porazio 10.000 vojnika sultana Ibrahima od Delhija, čime je otpočela dvoipovekovna vladavina Mogula nad Indijom.
1653 - Vođa Engleske revolucije Oliver Kromvel raspustio je parlament, Vojno veće donelo je novi ustav, a Kromvel je imenovan doživotnim lordom-protektorom.
1657 - U englesko-španskom ratu, engleska flota, pod komandom admirala Roberta Blejka, napala je i potopila svih 16 španskih ratnih brodova u luci Santa Kruz na Tenerifima, a potom je razorila grad.
1768 - Umro je italijanski slikar Kanaleto, jedan od najboljih pejzažista 18. veka.
1792 - Francuska je objavila rat Austriji, Pruskoj i Sardinskoj kraljevini (Pijemont).
1808 - Rođen je Napoleon III, car Francuske od 1852 do 1870. godine. Posle poraza u francusko-pruskom ratu zbačen je sa prestola, a u Francuskoj je proklamovana Treća Republika.
1841 - U filadelfijskom listu "Grahams magazin" objavljena je pripovetka Edgara Alana Poa "Ubistva u ulici Morg" koja se smatra prvom detektivskom pričom.
1889 - U Austriji je rođen Adolf Hitler, osnivač Nacional-socijalističke partije, kancelar i diktator Nemačke od 1933. do 1945. godine.
1893 - Rođen je katalonski slikar i vajar Huan Miro, jedan od najznačajnijih nadrealističkih umetnika 20. veka.
1893 - Rođen je američki filmski glumac Harold Lojd jedan od najslavnijih komičara nemog filma ("Sigurnost na poslednjem mestu", "Brucoš", "Čuvaj se, profesore", "Luda sreda").
1912 - Rođen je irski književnik Bram Stoker, autor "Drakule".
1919 - U Beogradu je počeo osnivački kongres Socijalističke radničke partije Jugoslavije, koja je 1920, na kongresu u Vukovaru, promenila ime u Komunistička partija Jugoslavije.
1936 - Italijanske trupe su okupirale Etiopiju.
1947 - Umro je kralj Danske Kristijan X. Veliku popularnost stekao je otporom nemačkoj okupaciji za vreme drugog svetskog rata.
1972 - Američki svemirski brod "Apolo-16" spustio se na Mesec.
1984 - Velika Britanija je objavila da će njena administracija u Hongkongu prestati sa radom 1997. godine.
1986 - Pijanista Vladimir Horovic, koji je napustio Rusiju 1925, održao je nakon 61 godine svoj prvi koncert u ŠSR.
1992 - Snage bosanskih Srba izvršile su blokadu Sarajeva, zahtevajući podelu grada. Blokada i granatiranje grada trajali su tokom celog bosanskog rata koji je završen potpisivanjem Dejtonskog sporazuma u novembru 1995.
1995 - Umro je jugoslovenski političar i pisac Milovan Đilas, jedan od najbližih saradnika Josipa Broza Tita do 1954. Posle serije članaka objavljenih u beogradskom dnevniku "Borba" u kojima je kritikovao tadašnje jugoslovensko rukovodstvo, smenjen je sa svih funkcija, a potom je postao najpoznatiji jugoslovenski disident. Đilas je rođen 12. juna 1911. godine u Crnoj Gori.
1999 - Tokom vazdušnih napada NATO na SR Jugoslaviju u Hramu Svetog Save u Beogradu liturgiju su služili ruski i srpski patrijarh Aleksej II i Pavle, posle koje su se "Molitvom za mir" obratili desetinama hiljada ljudi okupljenih na platou ispred najveće beogradske crkve.
2003 - Kinesko ministarstvo zdravlja je saopštilo da je od atipične upale pluća u Pekingu obolelo 339 osoba, od kojih je 18 umrlo, čime su kineske vlasti prvi put zvanično priznale razmere epidemije SARS-a u prestonici. SARS je te godine pogodio 20 zemalja, a najviše zaraženih registrovano je u Kini, 5.329 osoba, zatim u Hong Kongu, 1.754 lica.
2012 - Umro je nemačko-jugoslovenski filmski glumac Peter Karsten, koji je glumio u velikom broju filmova snimljenih u bivšoj Jugoslaviji tokom 70-tih godina. Najpoznatiji partizanski filmovi i serije u kojima je igrao su "Devojački most", "Vrhovi Zelengore", "Partizani", "Povratak otpisanih" i "Partizanska eskadrila".
b92
_________________
Mnogo je ljudi. redak je čovek..
|
|
|
|
|
|
|
Maša
|
|
Administrator
Pridružio se: 24 Feb 2013, 22:43
Postovi: 6617
|
Na današnji dan, 21. april 753 p.n.e - Romul je, prema istoričaru Marku Terentiju Varonu, osnovao Rim.
1142 - Umro je francuski filozof i teolog Pjer Abelar. Kao zastupnik laičke nauke i antičke filozofije, verovao je u ljudski razum i poricao crkvene dogme. U književnosti je poznat po ljubavnim pismima Eloizi, koja se ubrajaju u najlepša dela epistolarne književnosti.
1509 - Umro je engleski kralj Henri VII, osnivač dinastije Tjudor. Njegovim dolaskom na presto 1485. godine okončan je četrdesetogodišnji rat između dinastija Lankaster i Jork, poznat pod nazivom "Rat dveju ruža".
1699 - Umro je Žan Rasin, francuski pesnik i autor dramskih tragedija "Andromaha", "Fedra", "Britanikus", "Berenisa", "Mitridat" i komedije "Parničari".
1816 - Rođena je engleska književnica irskog porekla Šarlota Bronte, koja se proslavila svojim prvim romanom "Džejn Ejr". Sa mlađim sestrama Emilijom i Anom izdala je zbirku pesama.
1828 - Rođen je francuski teoretičar umetnosti i filozof Ipolit Ten, član Francuske akademije od 1878. godine. Kao teoretičar francuskog naturalizma, uticao je na Emila Zolu i čitavu generaciju pisaca koja je sa naučno-ekperimentalnim pretenzijama pristupala književnosti ("Filozofija umetnosti", "O inteligenciji").
1836 - Teksašani su porazili Meksikance u bici kod San Hasinta, što je omogućilo nezavisnost Teksasa, koji je 1845. ušao u sastav SAD.
1856 - Australija je prva u svetu uvela osmočasovni radni dan.
1882 - U Narodnom pozorištu u Beogradu izvedena je prva srpska opereta "Vračara" Davorina Jenka, autora srpske himne "Bože pravde".
1910 - Umro je američki pisac Mark Tven, poznat po romanima "Doživljaji Toma Sojera" i "Doživljaji Haklberi Fina".
1915 - Rođen je američki filmski glumac meksičkog porekla Entoni Kvin, dobitnik dva Oskara za filmove "Viva Zapata" i "Žudnja za životom". Proslavio se i filmom "Grk Zorba".
1918 - Poginuo je nemački pilot Manfred fon Rihtofen, poznat kao Crveni Baron, koji je u Prvom svetskom ratu oborio 80 aviona.
1926 - Rođena je Elizabeta II, kraljica Velike Britanije od 1952. godine.
1941 - Šefovi diplomatija Nemačke i Italije Joahim fon Ribentrop i grof Galeaco Chano u Drugom svetskom ratu dogovorili su se o podeli Jugoslavije na nemačko i italijansko područje.
1945 - Poslednje nemačke trupe povukle su se iz Bolonje (Italija). Istog dana sovjetska armija ušla je u predgrađe Berlina.
1946 - Umro je engleski ekonomist DŽon Mejnard Kejnz, poznat po delu "Opšta teorija zaposlenosti, kamata i novca" koje je donelo radikalan preokret u ekonomskoj teoriji.
1960 - Prestonica Brazila premeštena je iz Rio de Žaneira u Braziliju.
1967 - Vojnim pučem u Atini uspostavljen je režim "grčkih pukovnika" koji su sedam narednih godina sprovodili vojnu diktaturu u Grčkoj.
1971 - Umro je Fransoa Divalije, "Papa Dok", predsednik Haitija od 1957. godine. Diktatorski režim održavao je uz pomoć gangsterske milicije pod nazivom "Tonton Makut".
1993 - Vrhovni sud Bolivije osudio je na 30 godina zatvora bivšeg diktatora Luisa Garsiju Mesu zbog masovnih ubistava i kršenja ustava.
1996 - Koalicija levog centra "Maslinovo drvo" pobedila je na izborima u Italiji. To je bila prva pobeda levice u Italiji od Drugog svetskog rata.
1997 - Prvi kineski vojnici ušli su u Hongkong u okviru priprema za prelazak te britanske kolonije 1. jula pod suverenitet Kine.
1999 - U vazdušnim napadima NATO na SR Jugoslaviju pogođeni su poslovna zgrada "Ušće" u Novom Beogradu i Žeželjev most na Dunavu u Novom Sadu.
2000 - Parlament Rusije ratifikovao je rusko-američki Sporazum oograničavanju nuklearnog naoružanja, START 2.
2003 - U svom domu na jugu Francuske umrla je Nina Simon, američka džez pevačica, čiji su singlovi "I Love Porgy", "To Love Somebady", "Ne me quitte pas" i druge dostigle milionski tiraž. Nastupala je u "Karnegi Holu" i pariskoj "Olimpiji", bila je izvrsna pijanistkinja i borac za prava crnaca.
2004 - Bivši izraelski nuklearni tehničar Mordehaj Vanunu izašao je iz zatvora Aškelon, na jugu Izraela, u kojem je proveo 18 godina, od čega 11 u samici, zbog izdaje i špijunaže. Vanunu je uhapšen i osuđen nakon što je 1986. u intervjuu britanskom listu "Sandej tajms" otkrio izraelski program razvoja nuklearnog oružja.
2010 - Svečano je otvoren Avalski toranj, jedan od simbola Beograda, srušen u bombardovanju NATO snaga 1999. godine.
b92
_________________
Mnogo je ljudi. redak je čovek..
|
|
|
|
|
|
|
Maša
|
|
Administrator
Pridružio se: 24 Feb 2013, 22:43
Postovi: 6617
|
Na današnji dan, 22. april 1451 - Rođena je Isabela I Katolička, kraljica Kastilje od 1474. Njenom udajom 1479. za Ferdinanda II od Aragona udaren je temelj buduće španske države. Njihov izraziti katolicizam ogledao se uspostavom španske inkvizicije 1478. (utemeljena u vreme pape Grgura IX u prvoj polovini XIII v.) kao i proterivanjem svih inovernika, Jevreja i muslimana. Konačno su proterali Arape iz Španije (Granade) 1492. Iste godine opremljena je, od strane dvora, ekspedicija Kristifora Kolumba, koja je otkrila Ameriku. Godine 1503. Španija je, pod njenom vladom, pripojila i Napuljsku kraljevinu.
1529 - U Saragosi je potpisan ugovor kojim su Španija i Portugalija odredile granice interesnih zona u Tihom okeanu.
1616 - Umro je španski pisac Migel de Servantes Saavedra, autor "Don Kihota", prvog realističkog romana španske književnosti. Bio je komornik i sekretar rimskog kardinala Djulija Akvavivija, zatim vojnik i učestvovao je u pomorskoj bici kod Lepanta 1571. Pri povratku u Španiju 1575. uhvatili su ga pirati i odveli u Alžir, gde je pet godina proveo u ropstvu dok njegovi rođaci nisu sakupili novac za otkup. Živeći u bedi morao je da prihvati posao koji donosi malo novca a dosta omraze: postao je agent za nabavku žita i ulja za Špansku armadu. Poslodavci nisu bili zadovoljni pa je zatvoren i čak isključen iz crkve. Potom se ponovo prihvatio sličnih poslova, ali ga je siromaštvo pratilo do smrti. Njegov književni rad veoma je raznovrstan - pisao je romane, drame, komedije, pripovetke i pesme. U "Don Kihotu" - u formi kritike preživelih srednjovekovnih vrednosti Španije prikazao je svevremene i opšte ljudske probleme na neprevaziđen način. Ostala dela: romani "Galateja", "Persiles i Sigismunda" (preteča modernog avanturističkog romana), zbirka 12 pripovedaka "Uzorne pripovetke", istorijska drama "Numansija", psihološka komedija "Blaženi raspusnik", komedija karaktera "Pedro de Urdemalas", poema "Putovanje na Parnas".
1724 - Rođen je nemački filozof Imanuel Kant, profesor Univerziteta u rodnom Kenigzbergu (danas Kalinjingrad), rodonačelnik nemačke klasične filozofije. Njegovo učenje sačinjavaju tri suštinske odrednice: "kopernikanski obrat", "kriticizam" i "primat praktičnog uma". Postavio je i hipotezu o prirodnom postanku Zemlje i nebeskih tela - Kantova kosmogonijska hipoteza. Dela: "Kritika čistog uma", "Kritika praktičnog uma", "Kritika rasudne snage", "Opšta istorija prirode i teorije neba".
1766 - Rođena je francuska književnica Ana Lujza Žermen Neker, baronica od Stal-Holštajna, poznata kao Madam de Stal, čija je knjiga "O Nemačkoj" znatno uticala na razvoj romantizma. Njen salon u Parizu je bio jedno od najvažnijih stecišta intelektualaca krajem 18. veka. Kao protivnik francuskog cara Napoleona I emigrirala je iz Francuske i potom je živela u Nemačkoj, Italiji, Rusiji i Švedskoj. Ostala dela: romani "Delfina", "Korina".
1822 - Turska flota zauzela je grčko ostrvo Hios i masakrirala hrišćansko stanovništvo.
1838 - Britanski brod "Sirijus" prvi je prešao Atlantski okean koristeći isključivo parni pogon. Putovanje od britanske luke Kork do američke luke Njujork trajalo je 18 dana i 10 časova.
1870 - Rođen je Vladimir Iljič Lenjin, vođa boljševika i predvodnik Oktobarske revolucije u Rusiji 1917, prvi sovjetski lider i tvorac tog političkog sistema. Poreklom je iz činovničke sitno plemićke porodice. Opredelio se za revolucionarnu delatnost nakon što je njegov brat streljan od strane vlasti zbog terorističke aktivnosti. Dela: "Šta su 'prijatelji naroda' i kako se oni bore protiv socijaldemokrata?", "Razvitak kapitalizma u Rusiji", "Zadaci ruskih socijaldemokrata", "Šta da se radi?", "Korak napred, dva koraka nazad", "Dve taktike socijaldemokratije u demokratskoj revoluciji", "Agrarni program ruske socijaldemokratske radničke partije", "Materijalizam i empiriokriticizam", "Socijalizam i rat" (s Grigorijem Zinovjevom), "Imperijalizam kao najviši stadijum kapitalizma", "Aprilske teze", "Država i revolucija", "Proleterska revolucija i renegat Kaucki", "Dečja bolest 'levičarstva' u komunizmu".
1876 - Rođen je austrijski lekar Robert Baranji, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1914. Rasvetlio je funkciju vestibularnog aparata - organa koji reguliše ravnotežu ljudskog tela i tonus mišića. Doprineo je i boljem upoznavanju funkcije malog mozga i lečenju nekih oboljenja tog dela mozga.
1889 - Vlada SAD je teritoriju Oklahome, otetu od Indijanaca, proglasila otvorenom za bele naseljenike i već prvog dana u nju je nagrnulo najmanje 50.000 ljudi.
1892 - Umro je francuski kompozitor španskog porekla Eduar Lalo, koji je komponovao emotivna dela, u romantičarskom maniru. Dela: opera "Kralj od Isa", "Španska simfonija" za violinu i orkestar, "Koncert za violončelo i orkestar u d-duru".
1904 - Rođen je američki atomski fizičar Robert Openhajmer, profesor Univerziteta u Kaliforniji, koji je u Drugom svetskom ratu imao vodeću ulogu u izradi prve atomske bombe. Na poziv Ministarstva rata SAD, 1942. napustio je Univerzitet i do 1945. rukovodio je laboratorijom za izradu atomske bombe u Los Alamosu, a potom nastavio posao "u primeni nuklearne energije u vojne svrhe", koji mu je poverilo isto ministarstvo. Od 1953. bio je pod sumnjom da održava veze s komunistima i zabranjen mu je rad u atomskim programima, jer se protivio proizvodnji hidrogenske bombe i zalagao za korišćenje nuklearne energije u mirnodopske svrhe. Vlada predsednika Džona Kenedija rehabilitovala ga je 1963. a Komisija za atomsku energiju SAD dodelila mu je Fermijevu nagradu.
1915 - Nemačka vojska je u Prvom svetskom ratu na zapadnom frontu kod Ipra prvi put upotrebila bojni otrov.
1916 - Rođen je američki violinista jevrejskog porekla Jehudi Menjuhin, jedan od najvećih violinista 20. veka. Počeo je da svira u petoj godini i svetsku karijeru napravio je već kao "čudo od deteta" - njegovu interpretaciju "Violinskog koncerta" Feliksa Mendelsona, kojom se u sedmoj godini predstavio publici na koncertu u San Francisku, muzička kritika ocenila je kao senzacionalnu. Osnovao je 1963. "Školu Jehudi Menjuhina" za muzički nadarenu decu.
1933 - Umro je engleski inženjer Frederik Henri Rojs, koji je s Čarlsom Rolsom 1906. osnovao automobilsku kompaniju "Rols-Rojs", čija su vozila nenadmašna po luksuzu i kvalitetu. "Rols-Rojs" proizvodi i avionske motore.
1941 - Nemački zapovednik, general Helmut Forster saopštio je u Drugom svetskom ratu da je preuzeo okupacionu upravu u Srbiji.
1944 - Diverzantska grupa Devetog korpusa jugoslovenske armije minirala je u Drugom svetskom ratu nemački oficirski dom u Trstu. U eksploziji je poginulo oko 150, a ranjeno oko 200 nemačkih oficira i podoficira. Za odmazdu nacisti su na tom mestu ubili 51 taoca.
1944 - Na aerodromu Benina kod Bengazija u Libiji u Drugom svetskom ratu formirana je Prva vazduhoplovna eskadrila NVJ, koja je raspolagala sa 16 borbenih aviona "spitfajer".
1945 - Preživeli zatočenici hrvatskog ustaškog koncentracionog logora Jasenovac pokušali su da se očajničkim probojem dokopaju slobode, ali je u tome uspelo samo njih stotinak. Logor Jasenovac bio je najveća "fabrika smrti" na Jugoistoku Evrope u Drugom svetskom ratu. Od leta 1941. do 30. aprila 1945, hrvatski nacisti - ustaše su pobili u Jasenovcu, prema procenama, 700.000 Srba, Jevreja i Roma. Ogromna većina žrtava bili su Srbi.
1968 - Umro je srpski pisac Milorad Panić-Surep. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu. Između dva svetska rata bio je novinar, a u NOP je stupio 1941. Posle Drugog svetskog rata direktor je Zavoda za zaštitu spomenika kulture Srbije, Narodne biblioteke i Muzeja revolucije Jugoslavije. Dela: zbirke pesama "Vetar zviždi", "Prosto", "Ti dolaziš", "Ada", "Žito", "Svetlost zemaljska", "Jasika", "Od sene i opomene", poema "Mesec i pruće", letopis "Kad su živi zavideli mrtvima", studija "Filip Višnjić - pesnik bune".
1969 - Britanac Robin Noks-Džonston okončao je posle 312 dana od isplovljavanja iz luke Falmut prvo putovanje oko sveta jedrilicom s jednim članom posade.
1992 - U seriji eksplozija u kanalizacionom sistemu u meksičkom gradu Gvadalahara poginulo je oko 200 ljudi.
1994 - Umro je bivši američki predsednik Ričard Milhaus Nikson, jedini šef države u istoriji SAD koji je podneo ostavku pod pretnjom smenjenjivanja postupkom opoziva (impičment). Predsednik SAD postao je 1969. i ponovo je izabran 1972, ali nije okončao četvorogodišnji mandat jer se 1974. povukao zbog afere "Votergejt". Primoran je da odstupi sa funkcije pošto je dokazano da je uoči predsedničkih izbora 1971. kao kandidat Republikanske stranke naložio špijuniranje suparničke Demokratske stranke. Nasledio ga je potpredsednik Džerald Ford, koji mu je dao pun oproštaj. Nikson je potpredsednik SAD bio od 1953. do 1960, kad je na predsedničkim izborima izgubio od Džona Kenedija. Normalizovao je 1972. odnose s Kinom, koji su bili u prekidu od vremena pobede revolucije u Kini, najviše zaslugom Henrija Kisindžera.
1995 - Armija Ruande pod dominacijom plemena Tutsi otvorila je vatru na pripadnike rivalskog plemena Hutu u izbegličkom logoru Kibeho i ubila oko 2.000 ljudi.
1997 - Peruanska vojska prodrla je u rezidenciju japanskog ambasadora u Limi, oslobodivši 71 taoca koje su četiri meseca držali gerilci levičarskog pokreta "Tupak Amaru". U akciji je poginuo jedan talac, trojica vojnika i svih 14 gerilaca.
1999 - Prilikom napada na civilne ciljeve na području Vranja, avijacija NATO je usmrtila Dalibora Tasića (17) iz Soderca, sela u blizini tog grada na jugu centralne Srbije.
1999 - NATO avioni su sa tri projektila razorili ispražnjenu rezidenciju predsednika SRJ Miloševića. Vilu u Rumunskoj 15 (posle Drugog svetskog rata ulica je preimenovana u Užičku) izgradio je 1933. vlasnik nekoliko rudnika, inženjer Acović. Od Drugog svetskog rata koristio ju je kao omiljenu rezidenciju Josip Broz Tito.
1999 - U napadu avijacije NATO teško je oštećena zgrada glavne pošte u centru Užica, što je izazvalo prekid telefonskih veza. Zgrada je u ponovljenom napadu 16 dana kasnije srušena do temelja.
2002 - Umrla je Sofija Soja Jovanović, srpski filmski, pozorišni i televizijski režiser. Jedan je od osnivača Akademskog pozorišta u Beogradu 1944. Za više od pola veka rada režirala je pedesetak predstava u pozorištima širom bivše Jugoslavije. Kao prva žena filmski režiser kod nas snimala je komedije po delima
Branislava Nušića, Stevana Sremca, Jovana Sterije Popovića, Branka Chopića. Njen film "Pop Chira i pop Spira" prvi je srpski (i jugoslovenski) igrani film u boji. Drugi filmovi: "Sumnjivo lice", "Diližansa snova", "Dr", "Put oko sveta", "Orlovi rano lete", "Pusti snovi", "Silom otac".
2003 - U Srbiji je ukinuto vanredno stanje uvedeno 12. marta posle ubistva predsednika vlade Zorana Đinđića.
2004 - U snažnoj eksploziji vagona natovarenih amonijum-nitratom u železničkoj stanici u severnokorejskom gradu Rjongčon blizu kineske granice, poginuo je najmanje 161 čovek, više od hiljadu je povređeno, a uništeno je 2.000 zgrada.
2006 - Umrla je italijanska glumica Alida Vali. Rođena je u Puli 1921, kao Alida fon Altenburger. Vali se u filmskoj karijeri dugoj više od šest decenija posebno istakla ulogama u filmovima "Treći čovek" Kerola Rida iz 1949. i "Slučaj Paradin" Alfreda Hičkoka iz 1947. Igrala je takođe, u fimovima najvećih italijanskih režisera - Viskontija i Antonionija.
2008 - Ujedinjene nacije saopštile su da je broj žrtava rata u pobunjenoj sudanskoj provinciji Darfur, dostigao 300.000. Darfur se nalazi na zapadu Sudana i ima dugu tradiciju separatnih težnji. Prema vladi u Kartumu ukupan broj žrtava u sukobu koji je započeo februara 2003. je oko 9000 ljudi.
b92
_________________
Mnogo je ljudi. redak je čovek..
|
|
|
|
|
|
|
|
| Korisnici koji su trenutno na forumu: Nema registrovanih korisnika i 15 gostiju |
|
Ne možete postavljati nove teme u ovom forumu
Ne možete odgovarati na teme u ovom forumu
Ne možete monjati vaše postove u ovom forumu
Ne možete brisati vaše postove u ovom forumu
|
|
|
