Oznaka identiteta i pripadnosti
Nošnja, nekada svakodnevna odeća, glavna je oznaka etničke pripadnosti kojom su se Srbi razlikovali od stranaca i moćnih osvajača.
Srpska narodna nošnja zauzima istaknuto mesto u kulturi i tradiciji srpskog naroda. Njena uloga kroz istoriju je veoma bitna kao simbol etničkog identiteta, a ističe se i po likovnim i estetskim vrednostima. Do danas su uglavnom sačuvane odevne celine iz 19. i prve decenije 20. veka, sa raznolikim oblicima i ukrasima kako u ženskim, tako i u muškim nošnjama.
Svaku oblast koju su nastanjivali Srbi kroz istoriju, karakterisala je posebna nošnja. Po načinu odevanja prepoznavalo se ne samo odakle je ko nego, naročito u mešovitim etničkim sredinama, i kojoj etničkoj, odnosno nacionalnoj zajednici pripada.
Lepote narodnih nošnji iz različitih krajeva Srbije danas se mogu videti na brojnim manifestacijama
U svom istorijskom razvoju, raznovrsne narodne nošnje imale su višestruka značenja u životu naroda, ali su bile izložene i mnogobrojnim uticajima između različitih etnosa, tako da su, osim obeležja vremena u kome su rukotvorene i nošene, u njima sadržani i drugi elementi iz proteklih vremena.
Na formiranje odevnih osobina, pored kulturno-istorijskih činilaca, znatno su uticali priroda tla i klimatski uslovi koji su pružali određene pogodnosti za razvoj jednog ili više načina privređivanja, čiji su proizvodi činili osnov života i svih pratećih elemenata.
Prema ustaljenoj podeli rada, osim pojedinih odevnih oblika i nakita koji su bili proizvod zanatlija, odeću su gotovo u potpunosti rukotvorile žene za svoje ukućane. Njihov posao obuhvatao je radove oko gajenja i obrade tekstilnih sirovina, bojenje, tkanje platnenih i vunenih tkanina, pletenje, krojenje, šivenje, ukrašavanje vezom, čipkom i drugim apliciranim ukrasima. Iskustvo, tradicija i umeće prenosilo se sa starijih na mlađe, s kolena na koleno.
Delovi odeće koji se nosili u 19. veku u Srbiji, a danas su uglavnom deo folklornih igara i nastupa su: šajkača, anterija, zubun, tkanica (vrsta pojasa), čakšire, dolama, džemadan, jelek, libade, fistan, šalvare, čarape i opanci.
Opanak, koji je vremenom postao jedan od zaštitnih znakova srpske tradicije i čest suvenir koji turisti sa sobom nose iz Srbije, predstavlja tradicionalnu obuću korišćenu u srednjovekovnoj Srbiji. Izrađuje se od kože, bez mnogo vezica ili pertli, dugo traje, šiljatog je oblika, koji se završava na prstima. Oblik šiljatog završetka opanka označava deo Srbije iz koga potiče, a naziv datira od rumunske reči "apinci".
Po ulozi u svakodnevnom životu i značenju etničkog identiteta, kao i po likovnim i estetskim vrednostima, nošnje su poznate uglavnom na osnovu sačuvanih odevnih celina iz 19. i početka 20. veka.
Odeća je pokazivala i razliku između gradskog i seoskog stanovništva, pa se tako građanska odeća razvijala pod tursko-orijentalnim, ali i pod evropskim uticajima, dok su seoske nošnje bile pretežno proizvod domaće, kućne i seoske radinosti.
Nošnja, nekada svakodnevna odeća, glavna je oznaka etničke pripadnosti kojom su se Srbi razlikovali od stranaca i moćnih osvajača.
Srpska narodna nošnja zauzima istaknuto mesto u kulturi i tradiciji srpskog naroda. Njena uloga kroz istoriju je veoma bitna kao simbol etničkog identiteta, a ističe se i po likovnim i estetskim vrednostima. Do danas su uglavnom sačuvane odevne celine iz 19. i prve decenije 20. veka, sa raznolikim oblicima i ukrasima kako u ženskim, tako i u muškim nošnjama.
Svaku oblast koju su nastanjivali Srbi kroz istoriju, karakterisala je posebna nošnja. Po načinu odevanja prepoznavalo se ne samo odakle je ko nego, naročito u mešovitim etničkim sredinama, i kojoj etničkoj, odnosno nacionalnoj zajednici pripada.
Lepote narodnih nošnji iz različitih krajeva Srbije danas se mogu videti na brojnim manifestacijama
U svom istorijskom razvoju, raznovrsne narodne nošnje imale su višestruka značenja u životu naroda, ali su bile izložene i mnogobrojnim uticajima između različitih etnosa, tako da su, osim obeležja vremena u kome su rukotvorene i nošene, u njima sadržani i drugi elementi iz proteklih vremena.
Na formiranje odevnih osobina, pored kulturno-istorijskih činilaca, znatno su uticali priroda tla i klimatski uslovi koji su pružali određene pogodnosti za razvoj jednog ili više načina privređivanja, čiji su proizvodi činili osnov života i svih pratećih elemenata.
Prema ustaljenoj podeli rada, osim pojedinih odevnih oblika i nakita koji su bili proizvod zanatlija, odeću su gotovo u potpunosti rukotvorile žene za svoje ukućane. Njihov posao obuhvatao je radove oko gajenja i obrade tekstilnih sirovina, bojenje, tkanje platnenih i vunenih tkanina, pletenje, krojenje, šivenje, ukrašavanje vezom, čipkom i drugim apliciranim ukrasima. Iskustvo, tradicija i umeće prenosilo se sa starijih na mlađe, s kolena na koleno.
Delovi odeće koji se nosili u 19. veku u Srbiji, a danas su uglavnom deo folklornih igara i nastupa su: šajkača, anterija, zubun, tkanica (vrsta pojasa), čakšire, dolama, džemadan, jelek, libade, fistan, šalvare, čarape i opanci.
Opanak, koji je vremenom postao jedan od zaštitnih znakova srpske tradicije i čest suvenir koji turisti sa sobom nose iz Srbije, predstavlja tradicionalnu obuću korišćenu u srednjovekovnoj Srbiji. Izrađuje se od kože, bez mnogo vezica ili pertli, dugo traje, šiljatog je oblika, koji se završava na prstima. Oblik šiljatog završetka opanka označava deo Srbije iz koga potiče, a naziv datira od rumunske reči "apinci".
Po ulozi u svakodnevnom životu i značenju etničkog identiteta, kao i po likovnim i estetskim vrednostima, nošnje su poznate uglavnom na osnovu sačuvanih odevnih celina iz 19. i početka 20. veka.
Odeća je pokazivala i razliku između gradskog i seoskog stanovništva, pa se tako građanska odeća razvijala pod tursko-orijentalnim, ali i pod evropskim uticajima, dok su seoske nošnje bile pretežno proizvod domaće, kućne i seoske radinosti.
Serbia
