|
| Autoru |
Poruka |
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45945
|
Pismo ruskom caru
Mitropolit Stefan Stratimirović po izbijanju Prvog srpskog ustanka načinio plan o oslobađanju Srba i poslao caru u Petrograd
Arsenije IV Jovanović
STEFAN Stratimirović je bio karlovački mitropolit u vreme careva Leopolda II i Franje I, ali i u vreme Prvog i Drugog ustanka Srba, kada je svojom veštom i pronicljivom politikom pomagao borbi srpskog naroda. Mitropolit Stratimirović sastavio je odmah po izbijanju srpskog ustanka 1804. jedan precizan politički plan o oslobođenju srpskog naroda i poslao ga ruskom caru Aleksandru I na uvid.
Stratimirović je rođen 27. decembra 1757. godine u Kulpinu u Bačkoj, od oca Jovana i majke Angeline, u poznatoj srpskoj porodici, koja je u vreme Druge seobe napustila Hercegovinu i od bečkog dvora i cara Karla VI dobila mali plemićki posed i time stekla ugarski plemićki status. Gimnaziju je pohađao u Novom Sadu, Segedinu i Vacu. U zvanju mitropolita ostao je više od 45 godina, od oktobra 1790. godine do septembra 1836. godine.
Blisko je sarađivao i dopisivao se sa Vukom Karadžićem, Dositejom Obradovićem, Milošem Obrenovićem i mnogobrojnim drugim viđenim srpskim intelektualcima. U vreme mitropolita Stefana Stratimirovića došlo je do prave renesanse fruškogorskih manastira (kojima je, inače, obilato materijalno pomagao, smatrajući da su “manastiri i kaluđeri stub Srpske crkve”), do štampanja niza značajnih knjiga, pokretanja mnogobrojnih uticajnih časopisa i novina, poput “Letopisa Matice srpske” i do pojave i pune afirmacije nove generacije slikara i ikonopisaca, književnika i pesnika.
Njegovom zaslugom osnovana je prva srpska gimnazija u Sremskim Karlovcima (1791), prva srpska pravoslavna bogoslovija (1794), učiteljska škola u Sentandreji (kasnije preseljena u Sombor - 1812), ikonopisačka škola u Sremskim Karlovcima (1809). Zauzimao se za osnivanje srpske štamparije i za uređenje Patrijaršijske biblioteke. Osnovao je fond za izdržavanje siromašnih učenika gimnazije (Alumnum), a kasnije i konvikt za imućniju decu. Svojim ličnim sredstvima ovaj mudri mitropolit, koji je znao da čuva interese srpskog naroda, osnovao je i fond novog mitropolijskog dvora.
U politici je mitropolit Stefan Stratimirović bio politički konzervativac i otvoreni protivnik Dositejevih i Vukovih reformi jezika. Stratimirović je pisao mnogo i ostavio veliki broj vrednih književnih i naučnih spisa. Stojan Novaković je napisao da je Stratimirović bio “jedan od najinteligentnijih i politički najobrazovanijih savetodavaca i prijatelja ustanika, koji je bio u takvim ličnim vezama i u Austriji i među Srbima da je na ustanak silno mogao uticati i faktički voditi njihovu spoljnu politiku”.
Stratimirović je uživao visoki ugled u ugarskim plemićkim krugovima, što je, po nekim istoričarima, verovatno posledica njegovog pripadanja visokim masonskim krugovima. Mitropolit Stefan Stratimirović umro je 4. oktobra 1836. godine.
Na “izbornom saboru”, prvom posle onog Sedmog temišvarskog, iz čuvene 1790. godine, kada je izabran Stratimirović, 11. novembra 1837. godine za samo nekoliko sati zasedanja izabran je za novog mitropolita bački episkop Stefan Stanković. Po onome što se o njemu zna, Stanković je bio human i neobično zanimljiv čovek: sam je, sopstvenim sredstvima, školovao darovite učenike.
Kao mitropolit i čovek, Stanković je “bio na svom mestu”. Mada nije “spadao u aristokratiju, imao je elegantan način u opštenju s ljudima. Reprezentacija naše crkve i među svojima i prema nevernicima nije nikad bila sjajnija no pod njim”. Mitropolit Stanković nije dugo upravljao crkvom. Umro je 31. jula 1841. godine u Karlovcima.
Posle Stankovićeve smrti, za administratora Mitropolije postavljen je pakrački episkop Georgije Hranislav. Iako je bio obrazovan, sklon pisanju pesama i oda, a uz to još i dobar organizator crkvenog života, nije bio izabran za karlovačkog mitropolita, već je samo upravljao crkvom do izbora Josifa Rajačića.
Sabor na kome se birao novi srpski mitropolit bio je sazvan za 31. avgust 1842. godine, a Josif Rajačić je bio biran između temišvarskog episkopa Pantelejmona Živkovića i budimskog episkopa Platona Atanackovića.
Za mitropolita karlovačkog Rajačić je bio izabran 9. septembra 1842. godine. Sabor, na kome je Rajačić izabran, bio je, kako piše Slijepčević, “poslednji sabor sa feudalnim sjajem.
PlemiĆi su se naticali u raskoši duha, kočija, slugu - u prvom redu Petar Čarnojević i Jovan Nako, koji je na sabor kao gost došao. Vladike su svi na svojim hintovima u Karlovce došli, s husarima, jegerima, lakejima, ponajviše na četiri konja”.
Posle kraha ozloglašenog Meternihovog apsolutizma, Srbi u Ugarskoj su podigli revoluciju sa željom da ostvare sva svoja politička, crkvena i socijalno-ekonomska prava.
Na narodnom zboru u porti Saborne crkve u Novom Sadu, 19. aprila 1848. godine izbili su veliki protesti zbog toga što je ugarska vlada uvela mađarski jezik kao službeni jezik administracije Srpske pravoslavne crkve i što je naredila sveštenicima da moraju da nauče mađarski.
Skupština je donela odluku o izdvajanju srpskih pokrajina u Ugarskoj u zasebnu, autonomnu teritoriju, sa svojom narodnom vlašću i srpskim jezikom u administraciji. Tada je za vojvodu izabran Šupljikac, a Rajačić je postao patrijarh Srpske pravoslavne crkve u Austriji.
Car Franja Josif I potvrdio je 3/15. decembra 1848. godine odluku srpske skupštine, a patentom od 6. novembra 1849. godine, srpsku Vojvodinu je priznao pod nazivom Vojvodstvo Srbije i tamiškog Banata.
TESNO U UNIJI
MITROPOLIT Jovan Đorđević bio je na čelu SPC nepune četiri godine. Njega je na toj dužnosti nasledio Vikentije Jovanović Vidak, obrazovana ličnost za čijeg je vremena školovan znatan broj srpskih studenata u Beču.
U njegovom patrijaršijskom dvoru, jedno vreme je kao vaspitač boravio Dositej Obradović.
Posle smrti Stefana Stankovića, za prvu ličnost Mitropolitije izabran je Josif Rajačić, nepokolebljivi borac protiv unije i za prava srpskog naroda u Habzburškoj monahriji, zbog čega je bio izuzetno poštovan i cenjen u društvu.
Josif Rajačić preminuo je 1. decembra 1860. godine, kada na čelo Crkve dolazi Samuilo Maširević.
(Nastaviće se) večernjenovosti,foto izbor administratora _________________  
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45945
|
Sve Varnavine bitke
Patrijarh Varnava bio protivnik Konkordata, a pre usvajanja tog akta iznenada je preminuo 1937. godine
Patrijarh Varnava
POSLEDNJI patrijarh i mitropolit karlovački Lukijan Bogdanović na čelo crkve je došao na pomalo dramatičan način. Izbor novog mitropolita-patrijarha bio je zakazan za 28. jul 1908. godine. Na samom glasanju za novog mitropolita najveći broj glasova, 40, dobio je vršački episkop Georgije Zmajević, dok je episkop pakrački Miron Nikolić dobio 30 glasova. Pošto car nije hteo da potvrdi ovaj izbor, održan je, 19. septembra 1908, drugi izborni krug. Tada je za mitropolita-patrijarha bio izabran bački episkop Mitrofan Šević, ali je on obavestio komesara “da se ne može primiti izbora za patrijarha koji je na njega pao”. Posle ove Ševićeve izjave komesar je naredio novi, treći izbor, koji je održan 22. septembra 1908. godine i na kome je izabran budimski episkop Lukijan Bogdanović. Car je potvrdio ovu odluku sabora i Lukijan Bogdanović je postao, igrom sudbine, poslednji patrijarh srpski i mitropolit karlovački 25. septembra 1908.
U vreme njegove patrijaršijske vlasti “prilike u Karlovačkoj mitropoliji nisu bile lake.” Godine 1907. donet je Aponjijev zakon “po kome je uveden mađarski jezik u sve nemađarske škole kako bi se lakše nemađari mađarizovali”. A 11. jula 1912. godine mađarska vlada je donela “naredbu” kojom se stavlja van snage ceo niz zakonskih propisa koji su regulisali život u Karlovačkoj mitropoliji, čime je faktički “srpska narodna autonomija ukinuta”.
PokuŠaj mađarskih vlasti da patrijarhovo sedište premeste u Budimpeštu, da odvoje patrijarha od naroda, i time “obezglave srpsku crkvu” nije uspeo zahvaljujući žestokom protivljenju celokupnog srpskog sveštenstva.
Plodna delatnost patrijarha Lukijana Bogdanovića naglo je prekinuta njegovom misterioznom smrću 4. 9. 1913. godine. Za vreme lečenja u banji Bad Gastajnu, Lukijan je iznenada nestao prvog septembra. Njegovo telo je pronađeno mesec dana kasnije u reci Ahi.
Poslednji karlovački mitropolit Lukijan Bogdanović sahranjen je u Gornjoj crkvi u Sremskim Karlovcima.
Posle Bogdanovićeve smrti, dužnost administratora Mitropolije preuzeo je, prema članu 5. ustrojstva Svetog arhijerejskog sabora, od 25. maja 1911, pakrački episkop Miron Nikolić kao najstariji sveštenik po posvećenju. Car je 13. oktobra 1913. godine za novog administratora Mitropolije postavio gornjokarlovačkog episkopa Mihaila Grujića, koji je umro 20. februara 1914. godine. Tri dana kasnije, 23. februara 1914, episkop Miron je po drugi put preuzeo rukovođenje Mitropolijom, da bi ga car 13. marta 1914. godine i zvanično postavio za administratora. Za episkopa Mirona je rečeno da je “svojim taktom prema državnim vlastima uspevao da otkloni ili ublaži mnoge nevolje” koje su se nadvijale nad crkvom. Na položaju episkopa ostao je sve do 26. aprila 1919. kada je upravu nad mitropolijom predao dr Georgiju Letiću, episkopu temišvarskom, koji je na mestu administratora ostao sve do oslobođenja Vojvodine i njenog pripajanja Srbiji.
Naslednik prvog srpskog patrijarha obnovljene Pećke patrijaršije bio je Varnava, rođen u Pljevljima 29. avgusta 1880, kao Petar Rosić. U Prizrenu je završio bogoslovsko-učiteljsku školu 1900, i Duhovnu akademiju u Petrogradu 1905. godine. Zakaluđerio se 30. aprila 1905; 6. maja je postao đakon, a 6. juna dobio je prezviterski čin i kao sveštenik, pri Srpskom poslanstvu u Carigradu, jedno vreme je upravljao tamošnjom srpskom školom, pisao u jedinom časopisu na srpskom jeziku u Turskom carstvu “Carigradskom glasniku” i održavao zvanične veze sa Vaseljenskom patrijaršijom. Zatim je bio izabran za episkopa glavničkog, a 18. marta 1910. za episkopa veleško-debarskog.
Kao episkop Varnava otvoreno se suprotstavljao bugarskoj Egzarhiji. Slom Srbije zatekao ga je, kako piše dr Đoko Slijepčević, u Bitolju, odakle je otišao u Solun, a odatle preko Atine, Francuske i Engleske u jednu delikatnu političku misiji u Rusiju.
Zatim se 1917. godine vraća na Krf, odakle odlazi u Solun i potom, zajedno sa vojskom, u Srbiju.
Varnava je bio energični i poletni upravnik crkve sa “urođenim gostoprimstvom” stečenim u carskoj Rusiji i Carigradu. U bogosluženju je zaveo savršeno “blagoljepije”. Njegovom inicijativom je na mestu stare Beogradske arhiepiskopije podignuta nova zgrada Patrijaršije.
Varnava je inicirao i donošenje novog crkvenog ustava 1932. godine. Odlučno se suprotstavio velikim privilegijama Rimokatoličke crkve u ondašnjoj Jugoslaviji.
Na vrhuncu društvene krize izazvane namerom vlade da usvoji Konkordat (ugovor) sa Vatikanom, srpski patrijarh Varnava je iznenada u noći 23. na 24. jun 1937. godine umro.
Mada je duže bolovao, patrijarhova smrt u vreme izglasavanja Konkordata u Narodnoj skupštini toliko je uzburkala javnost da je počelo otvoreno da se govori da je Varnava otrovan kako bi se u njegovom odsustvu usvojio ugovor sa Vatikanom.
U danu usvajanja Konkordata u Narodnoj skupštini došlo je do velikih demonstracija protiv vlade u Beogradu. Uprava grada zabranila je da litija prođe Knez Mihailovom ulicom, već je odredila “da se ide Vasinom ulicom, Kolarčevom, pa preko Terazija ka Slaviji.”
Organizatori ove litije hteli su, po svaku cenu, da prođu Knez Mihailovom ulicom i to u vremenu od 16 do 20 časova kada je u njoj bilo puno sveta. Litija je naišla na jak otpor žandarma.
Nastala je velika gužva i galama; povici protiv vlade i Konkordata, koškanje policije i demonstranata i na kraju do tuče sa policijom.
Patrijarh Varnava je sahranjen u malom hramu Svetog Save na Vračaru.
PAŠIN ČOVEK
POSLE sloma Prvog ustanka, za novog beogradskog mitropolita izabran je Dionisije II, sveštenik iz Niša, poznat u narodu i kao pop Dina. Na mitropolitskoj stolici ostao je samo dve godine.
Kraće vreme pre zavladičinjenja u Carigradu, Dionisije II je bio lični prevodilac Huršid-paši. Kada je postao beogradski mitropolit, Dionisije je postavio Milosava Zdravkovića Resavca za svog pisara. A posle Miloševog pobedničkog ulaska u Beograd i okončanja Drugog srpskog ustanaka, Dionisije je zajedno sa Turcima napustio Srbiju.
U to vreme u Srbiji su bili beogradski i užičko-šabački mitropoliti koji su, kako ističe Grujić, “nosili naslov arhiepiskopa i mitropolita, iako su faktički bili samo episkopi”. Dionisije II je umro 1915.
(Nastaviće se) večernjenovosti,foto izbor administratora _________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45945
|
Robija u oba rata
Tokom dva svetska rata patrijarh Gavrilo bio zatočen u zloglasnim logorima Cegle i Dahau
Patrijarh srpski Gavrilo
PATRIJARH srpski Gavrilo rođen je kao Đorđe Dožić 17. maja 1881. godine u selu Vrujci u Donjoj Morači, u ondašnjoj Kneževini Crnoj Gori. Posle završene niže gimnazije u Beogradu i Bogoslovsko-učiteljske škole u Prizrenu, zamonašio se 26. februara 1900. u manastiru Sićevo kod Niša. Bogoslovski fakultet završio je u Atini, gde je 1909. odbranio i doktorat iz teoloških nauka. Jedno kraće vreme je proveo u Francuskoj i Švajcarskoj. Pre izbora za patrijarha bio je glavni sekretar manastira Hilandar, a potom upravnik Srpske škole u Carigradu. Zatim je postavljen za mitropolita raško-prizrenskog 1911, pa pećkog 1915, potom crnogorsko-primorskog 1920, odakle je 2. avgusta 1938. svečano ustoličen na “presto Sv. Save” u Peći na praznik svetog Ilije.
Dobar deo Prvog svetskog rata patrijarh je proveo u zarobljeništvu u logoru Cegle u Mađarskoj. Već početkom Drugog svetskog rata Gavrila Dožića uhapsili su Nemci u manastiru Ostrog. Kraće vreme bio je u zatvoru u Sarajevu i Beogradu. Potom je bio u kućnom pritvoru u manastirima Rakovica i Vojlovica, i na kraju zajedno sa vladikom žičkim Nikolajem Velimirovićem interniran je u zloglasni logor Dahau. Radom Srpske crkve tokom njegovog utamničenja rukovodio je mitropolit skopski Josif Cvijović. Po završetku Drugog svetskog rata i nevoljnog boravka u izgnanstvu vratio se u zemlju 14. novembra 1946.
U Drugom svetskom ratu žestoko je stradala Srpska crkva. Ubijeni su: mitropolit dabrobosanski Petar, episkop banjalučki Platon, episkop gornjokarlovački Sava, češkomoravski Gorazd i 515 sveštenika, monaha i veroučitelja. Godine 1942. mošti sv. kneza Lazara i drugih svetitelja prenete su iz fruškogorskih manastira u Beograd kako bi bile sačuvane. A po završetku Drugog svetskog rata Crkvi ne samo da nije isplaćena ratna šteta od 3.311.637.509 dinara, već su nove vlasti oduzele crkvi oko 70.000 hektara zemljišta i 1.180 zgrada. Bogoslovski fakultet je 1952. izbačen sa Beogradskog univerziteta zbog patrijarhovog odbijanja da se razmotri pitanje “Makedonske crkve”.
Patrijarh srpski Gavrilo uspeo je i u ovim nepovoljnim vremenima za crkvu da povoljno reši finansije SPC, da podigne internat Bogoslovskog fakulteta u Beogradu i da uz učešće svih članova Svetog arhijerejskog sabora i predstavnika Ruske i Bugarske crkve osvešta temelje hrama Svetog Save. Za vreme Dožićeve uprave Crkvom formirane su već 1947. nove eparhije i izabrano šest episkopa, a prerađen je i dopunjen Ustav Srpske crkve iz 1931. Patrijarh Gavrilo je umro 7. maja 1950. u Beogradu. Sahranjen je u Sabornoj crkvi u Beogradu između Miloša i Mihaila Obrenovića.
Patrijarh srpski Vikentije bio je na čelu SPC od 1950. do 1958. godine. Rođen je 1890. u Bačkom Petrovom Selu kao Vitomir Prodanov. Završio je Srpsku pravoslavnu veliku gimnaziju u Novom Sadu 1909, i Srpsku pravoslavnu bogosloviju u Sremskim Karlovcima 1913. godine. Diplomirao je na beogradskom Filozofskom fakultetu istoriju Srba, opštu istoriju i istoriju Vizantije. Bio je po ondašnjem opštem mišljenju bogoslovski i filozofski veoma obrazovan sveštenik. Zamonašio se 1917, a potom je jedno vreme obavljao dužnost sekretara Sv. arhijerejskog sinoda. Vikarni sremsko-karlovački episkop je postao 1932. godine, a potom zletovsko-strumički 1939. Ohridsko-bitoljskom i Sremskom eparhijom upravljao je od 1940. pa sve do izbora za srpskog patrijarha. Po izričitoj želji vladike žičkog Nikolaja Velimirovića, koji je tada živeo u SAD kao emigrant, episkop Vikentije zamenjivao ga je u njegovoj, Žičkoj eparhiji. Za srpskog patrijarha Vikentije je izabran 1950.
Tokom svog relativno mirnog vođenje srpske crkve patrijarh Vikentije je uspostavio veze sa sestrinskim pravoslavnim crkvama koje su, zbog promene političkih sistema, dobile potpuno novu društvenu ulogu, pa je valjalo uspostaviti i nove oblike saradnje. Patrijarh je uspeo da reši pitanje socijalnog i penzionog osiguranja sveštenika, što, u uslovima dominantnog ateističkog državnog sistema vlasti, nije bilo nimalo jednostavno.
I patrijarh Vikentije je umro je pod zagonetnim i do danas do kraja nerazjašnjenim okolnostima 5. jula 1958, i to neposredno posle redovnog zasedanja Svetog arhijerejskog sabora na kome nije priznata tzv. Makedonska pravoslavna crkva.
Sahranjen je u grobnici pored mitropolita Mihaila u beogradskoj Sabornoj crkvi. Patrijarh German je rođen 1899. u Jošaničkoj Banji kao Hranislav Đorić.
Osnovnu školu je u pohađao u Velikoj Drenovi i Kruševcu, a devetorazrednu bogosloviju u Beogradu i Sremskim Karlovcima. U Parizu je jedno kraće vreme studirao prava, a Pravoslavni bogoslovski fakultet završio je u Beogradu 1924. U čin đakona rukopoložio ga je episkop žički Jefrem. Jedno vreme je bio pisar duhovnog suda u Čačku, profesor veronauke u gimnaziji, i nakon rukopoloženja u prezvitera 1927, postavljen je, kako piše episkop Sava, za paroha u Miokovcima, a potom i za paroha u Vrnjačkoj Banji. U periodu od 1938. pa sve do 12. juna 1961. kada je izabran za vikarnog episkopa moravičkog bio je referent Svetog arhijerejskog sinoda. Zamonašio se 7. jula 1951. u manastiru Studenica pošto je ostao udovac. Za episkopa budimskog izabran je 1952, ali do ustoličenja nije došlo jer se, kako se navodi u Kalendaru SPC, nije mogla dobiti saglasnost tadašnjih mađarskih građanskih vlasti.
Od 1952. German je bio administrator Budimljansko-polimske i Raško-prizrenske eparhije. Nakon smrti episkopa Nikolaja 1956. godine ustoličen je za episkopa u Žičkoj eparhiji.
Za patrijarha srpskog German je izabran 13. septembra 1958. Kao naslednik patrijarha Vikentija, German se suočio sa dva velika problema: dogodio se veliki raskol u Americi kada se episkop Dionisije Milivojević odvojio sa delom sveštenstva i pastve od crkve 1963, i drugo, stvorena je Makedonska pravoslavna crkva u Skoplju. Germanu, kako svedoči Dejan Medaković u svojim dnevnicima, nije bilo lako. Svaki njegov pokret se pratio i sudilo mu se ne baš blagonaklono. Optuživali su ga za kolebljivost, za izbegavanje odlučne reči i za popustljivost prema vlasti, a previđali su dramatične okolnosti u kojima je delovao.
...A SRCE BUDNO
PATRIJARH German je na drugi dan obeležavanja 600. godišnjice Kosovske bitke polomio kuk, pa je, pošto nije mogao da obavlja redovne crkvene dužnosti, penzionisan 1990. Preminuo je 27. avgusta 1991. godine. Sahranjen je u beogradskom hramu svetog Marka. Na njegovom grobu po izričitoj patrijarhovoj želji stoji zapis: ”Ja spavam, a srce moje je budno”.
KRAJ večernjenovosti,foto izbor administratora _________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45945
|
BRANIMIR B. STANOJEVIĆ: SVI SRPSKI ARHIEPISKOPI I PATRIJARSI
Sveti Sava - otac nacije
Sveti Sava, arhiepiskop srpski 1219-1235. (I)
Od prvog poglavara Srpske pravoslavne crkve svetoga Save, koji je ustoličen 1219. godine, do ustoličenja patrijarha Pavla 1990. godine, u protoku vremena od bezmalo osam vekova, ovom su Crkvom upravljale 62 ličnosti. Od toga, 12 je bilo sa titulom arhiepiskopa, do 1346. godine, i 51 patrijarh do današnjih dana. Jedino je sveti Joanikije 1338. godine izabran u tituli arhiepiskopa, a potom 1346. godine stiče titulu patrijarha, kako bi na Cveti iste godine krunisao carskom krunom Dušana Silnog.
Sve nejasnoće i nemar nagomilan vremenom, i često i uvredljivo licitiranje broja patrijarha Srpske pravoslavne crkve otklanja knjiga Branimira Stanojevića „Svi srpski arhiepiskopi i patrijarsi“. Tako će se, jednom zauvek, otkloniti najrazličitije nejasnoće i preuzimane netačnosti koje na primer o patrijarhu Pavlu govore kao i 38. ili 44. po redu. Patrijarh Pavle je 51. patrijarh po redu, odnosno 62. poglavar Srpske pravoslavne crkve od njene autokefalnosti do dana današnjeg.
U Crkvi Vaznesenja Hristovog manastira Mileševa iz DžIII veka, oslikana je freska sa likom svetog Save za koju se smatra da je njegov autentični portret.
Imao je nepunih osamnaest godina kada se zamonašio i dobio ime Sava. On, Rastko, najmlađi sin srpskog vladara Stefana Nemanje, rođen oko 1173, veoma mlad je napustio očev dvor, svoj dom, otišavši u Svetu goru.
NJegov otac, pošto je 25. marta 1196. predao vlast sinu Stefanu, docnije nazvanom Prvovenčani, primio je monaški postrig. Dobija ime Simeon (potom zvan i Mirotočivi). Godinu dana boravi u Studenici, a onda i sam prelazi na Svetu goru. Tu ga je dočekao monah Sava.
Kao monah, Sava je zajedno sa ocem osnovao i izgradio manastir Hilandar. Sin i otac su u kasnu jesen 1197. na Svetoj gori otkrili ostatke zidina starog grčkog manastira Hilandara i odlučili da ga obnove. Sredinom 1198. godine u Hilandaru je već bilo osnovano srpsko bratstvo.
Za potrebe manastira monah Sava je napisao Hilandarski tipik, preradivši tipik manastira Presvete Bogorodice Evergetite iz Carigrada. Za Karejsku keliju napisao je Karejski tipik, jedinstven u celom pravoslavnom svetu.
Mirenje braće
Obnova manastira je završena 1199. godine. Nakon osam meseci provedenih u obnovljenom manastiru, Simeon Mirotočivi umire. Prva mu je grobnica bila u Hilandaru, a potonja u Studenici.
Posle smrti oca, monaha Simeona, Sava se često povlačio u Karejsku keliju.
Na vest da Srbijom besni međubratski (građanski) rat, između njegove starije braće Stefana i Vukana, Sava je, u izmiriteljskoj misiji, preneo mošti svoga oca u Bogorodičinu crkvu u Studenici, koju je sam Stefan Nemanja podigao kao svoju zadužbinu, devedesetih godina DžII veka. Srednjovekovni pisci Bogorodičinu crkvu u Studenici opisuju kao najlepši i najveći među Nemanjinim hramovima-zadužbinama. Grobnica se nalazila ispod freske na južnom zidu crkve na kojoj je Stefan Nemanja predstavljen kako od strane Presvete Bogorodice, sa modelom hrama u rukama, biva priveden Hristu.
Tada arhimandrit, Sava se, došavši u Srbiju da nad mirotočivim očevim moštima izmiri zavađenu stariju braću, nastanio u očevoj zadužbini, Studenici, zajedno sa učenicima koje je doveo iz Hilandara.
Godine 1217. vratio se u Svetu goru da se u njenoj tišini pripremi za dobijanje arhiepiskopije srpske. Dve godine kasnije, 1219, odlazi u Nikeju da od cara Teodora I Laskarisa i patrijarha Manojla Sarantinaija zatraži samostalnost srpske crkve. Arhimandrit Sava je na praznik Uspenija Presvete Bogorodice u Nikeji, iste godine, hirotonisan za prvog srpskog arhiepiskopa, a manastir Žiča, zadužbina Stefana Prvovenčanog podignuta u prvoj deceniji DžIII veka, postala je 1219. godine sedište prve samostalne srpske arhiepiskopije.
HIROTONISANJE U NIKEJI
Godine 1217. vratio se u Svetu goru da se u njenoj tišini pripremi za dobijanje arhiepiskopije srpske. Dve godine kasnije, 1219, odlazi u Nikeju da od cara Teodora I Laskarisa i patrijarha Manojla Sarantinaija zatraži samostalnost srpske crkve. Arhimandrit Sava je na praznik Uspenija Presvete Bogorodice u Nikeji, iste godine, hirotonisan za prvog srpskog arhiepiskopa, a manastir Žiča, zadužbina Stefana Prvovenčanog podignuta u prvoj deceniji DžIII veka, postala je 1219. godine sedište prve samostalne srpske arhiepiskopije.
Savetnik srpskim kraljevima
Arhiepiskop Sava je bio savetnik i vodio važne diplomatske misije u ime tri srpska kralja: Stefana Prvovenčanog, svog brata, kao i Radoslava i Vladislava. Dva puta je išao na hodočašće u Svetu zemlju. Kada je otišao prvi put, za vreme kralja Radoslava, dao je da se podigne manastir sv. Georgija kao prihvatilište za srpske hadžije, kao i i manastir sv. Jovana Bogoslova na Sionu. Sa Sinaja je u Srbiju doneo jednu od najvećih srpskih svetinja - ikonu Trojeručicu koja se čuva u Hilandaru.
Posle krunisanja kralja Vladislava, odlučio je da se povuče sa položaja arhiepiskopa i u proleće 1234. po drugi put odlazi u Svetu zemlju, ali se odatle živ nije vratio u Srbiju. Na povratku, umro je u Trnovu, u Bugarskoj, 14. januara 1235. godine.
Svaki srpski patrijarh, pored panagije Bogorodice, nosi na grudima i znak svetog Save, jer se on smatra duhovnim ocem srpske nacije. Znamenit je i po osnivanju bolnica i škola. Na dan posvećen svetom Savi, 27. januar, sve srpske škole proslavljaju svoju krsnu slavu.
Nastaviće se glasjavnosti _________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45945
|
BRANIMIR B. STANOJEVIĆ: SVI SRPSKI ARHIEPISKOPI I PATRIJARSI (2)
Osnivač pećkog manastira
Poznanstvo i duboka duhovna veza između Save i Arsenija datira još od dana kada je ovaj drugi kao monah došao u manastir Žiču, gde ga je Sava primio i brinuo o njegovom duhovnom uzrastanju
Kada je arhiepiskop Sava (Rastko Nemanjić) odlučio da ponovo otputuje u Svetu zemlju i da se povuče sa arhiepiskopskog prestola, o svojoj nameri prvo je obavestio igumana žičkog Arsenija, a potom kralja Vladislava. Posle toga je na saboru u manastiru Žiča 1233. Arsenije izabran za arhiepiskopa. Bio je rodom iz sela Dabra, blizu Slan-kamena, na Dunavu, pa se otuda u nekim izvorima pominje i kao Arsenije Sremac.
Poznanstvo i duboka duhovna veza između Save i Arsenija datira još od dana kada je ovaj drugi kao monah došao u manastir Žiču, gde ga je Sava primio i brinuo o njegovom duhovnom uzrastanju.
Sava je Arsenija postavio za eklisijarha velike saborne crkve Žičke arhiepiskopije, za igumana žičkog, a 1233. rukopoložio ga za episkopa. Kada je Arsenije te godine izabran za arhiepiskopa, Sava je ostao izvesno vreme u manastiru Žiča, do svog drugog i poslednjeg odlaska u Svetu zemlju, 1234. godine.
Arhiepiskop Arsenije dočekao je mošti svetoga Save 1237. godine u Bogo-rodičinoj crkvi manastira Studenice. Na severnom zidu južnog paraklisa dozidane spoljne (Radoslavljeve) priprate sačuvane su freske iz 1233. godine. U donjoj zoni oslikani su likovi sv. Save, arhiepiskopa Arsenija i jeromonaha Save (kasnije arhiepiskopa Save II, 1263-1271).
Izabrao manastirski metoh
Arsenije se s pravom smatra osnivačem pećkog manastira koji će postati sedište Arhiepiskopije i Patrijaršije. Istorija tog manastira datira od prvih decenija XIII veka. Za vreme svetog Save tu se nalazio jedan od metoha manastira Žiča, sedišta prve srpske arhiepiskopije.
Ali, kako se Žiča nalazila u to vreme na periferiji srpske države, odlučeno je da se arhiepiskopski presto prenese na neko bezbednije mesto. Kada je posle 1253. godine Žiča stradala od provale Bugara i Kumana, sedište Arhie-piskopije je preneto u Peć. Od tada, pa sa manjim prekidima sve do 1766. godine, Peć ostaje rezidencija srpskih arhiepiskopa i patrijarha.
U KAMENOJ GROBNICI
U Pećkoj patrijaršiji se čuva kameni sarkofag jednostavno profilovanih strana u kome je do 1266. ležalo telo arhiepiskopa Arsenija. Po rečima njegovog biografa arhiepiskopa Danila, Arsenije je sahranjen u kamenoj grobnici koju je sam sebi spremio. Kao sveti, arhiepiskop Arsenije se prvi put pominje u Rusiji 1388. godine, a kanonizovan je na Saboru u Moskvi 1549.
Iz čuvenog letopisa manastira Tronoše, pisanog 1791, saznajemo da je upravo Arsenije, tada još žički iguman, izabrao manastirski metoh na samom ulazu u Rugovsku klisuru i u prvim decenijama DžIII veka sagradio crkvu Sveti apostoli.
U ovoj crkvi se nalaze najstariji živopisi iz XIII veka. Kompozicije Vazne-senja u tamburu i kaloti kubeta, i Deisisa u centralnoj oltarskoj apsidi sa Hristom u sredini, Bogo-rodicom levo od njega i sv. Jovanom desno, spadaju u najlepša ostvarenja srpskog srednjovekovnog freskoslikarstva, a mogu se uporediti i sa najvećim delima toga vremena u Evropi.
Izgradnja Sopoćana
Za vreme arhiepiskopa Arsenija i kralja Uroša I Nemanjića, sina Stefana Prvovenčanog, srpska crkva je razvila izuzetnu građevinsku delatnost. Iz tog vremena potiče i manastir Sopoćani, čije fresko-slikarstvo predstavlja vrh srpske srednjovekovne umetnosti. Izgradnja opoćana završena je još za života arhiepiskopa Arsenija, 1264-1265. godine, što je sa sigurnošću utvrđeno po jednoj fresci u priprati manastira, koja predstavlja smrt kraljice Ane, majke Uroševe. Iz tog vremena potiče i manastir Gradac, građen na desnoj obali reke Brvenice, u selu Gornji Gradac.
Kada je Arsenije oboleo, za njegovog naslednika je još tada, 1263, izabran episkop humski Sava II, sin Stefana Prvovenčanog (brat kralja Uroša).
Arhiepiskop Arsenije je umro 28. oktobra 1266. u Črnči, a sahranjen je u crkvi Sveti apostoli u Peći. Međutim, zbog nestabilnih političkih prilika, njegove mošti sklanjane su po raznim manastirima: Dovolji, Morači, na Medunu, u Dobrićevu, Ždrebaoniku, Kosijerevu, a od 1920. su stalno u Ždrebaoniku kod Danilovgrada.
Nastaviće se glasjavnosti _________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45945
|
BRANIMIR B. STANOJEVIĆ: SVI SRPSKI ARHIEPISKOPI I PATRIJARSI (3)
Putevima duhovnog otkrića
Sveti Sava II arhiepiskop srpski 1263-1271.
Stefan Prvovenčani je sa prvom svojom ženom Jevdokijom, ćerkom vizantijskog cara Aleksija, kojom se oženio 1191, imao tri sina: Radoslava, Vladislava i Predislava. Predislav je, nakon zamonašenja, dobio ime Sava II. Kada je arhiepiskopa srpskog Arsenija udarila kaplja 1263. i on oboleo, još tada je za njegovog naslednika izabran Sava II. Upravljao je srpskom crkvom sedam godina. Umro je 8. februara 1271. i sahranjen je u pećkoj Crkvi svetih apostola. Srpska pravoslavna crkva uvrstila ga je u red svetitelja.
Začuđujuće je da se u Savinoj biografiji uopšte ne pominje da je on bio humski episkop. Ni Pljevaljski sinodik pravoslavlja, koji daje podatke o prvim episkopima humskim, ne pominje episkopa Savu. Kao takvog ga pominje, pak, arhiepiskop Danilo u Životu kraljeva i arhiepiskopa srpskih.
A Marija Janković, u knjizi Episkopije i mitropolije Srpske crkve u srednjem veku, piše da je posle bugarske provale i pljačkanja Crkve svetog Petra na Limu održan sabor na kojem je, u prisustvu kralja Uroša I, arhiepiskopa Arsenija i humskog episkopa Save, rešavano pitanje spajanja Petrovskog vlastelinstva i vlastelinstva Humske episkopije. Ne zna se kada je tačno održan ovaj sabor, ali se on pominje u Limskoj povelji nastaloj od 1254. do 1263. godine.
DANILO I ARHIEPISKOP SRPSKI 1271-1272.
Za naslednika arhiepiskopa Save II izabran je, godine 1271, Danilo. Pre izbora bio je iguman manastira Hilandar. Zabeleženo je da je bio dostojan vere božanstvene i brinuo se za Hristovu crkvu kao što treba. Ipak, posle samo godinu dana, iz nekog razloga koji je ostao nejasan, smenjen je sa arhiepiskopskog prestola.
Joanikije I arhiepiskop srpski 1272-1276.
Iguman studenički Joanikije izabran je za arhiepiskopa srpskog posle smene Danila I. Zabeleženo je da je bio čelnik arhiepiskopa Save II. Pre nego što je postao iguman Studenice, bio je na istom položaju u manastiru Hilandar.
Prilikom odlaska u Svetu zemlju sveštenomonaha Save, koji će kasnije postati arhiepiskop Sava II, na put je pošao i Joanikije. U Jerusalimu, po molbi sveštenomonaha Save, rukopoložen je u čin đakona. Po povratku iz Svete zemlje, obojica su ostala u manastiru Hilandar.
Kada se Sava vratio u Srbiju, sa njim je bio i Joanikije, ali nakratko. Ubrzo se vratio u Hilandar, gde je postao iguman manastira na duže vreme. Kasnije se opet vraća u Srbiju i postaje iguman Studenice.
Kao arhiepiskop, Joanikije I je bio izuzetno privržen kralju Urošu. Kada je ovaj izgubio presto i povukao se u Hum, i on je, godine 1267, otišao sa njim. Umro je 28. maja 1279. u Pilotu, gde je i sahranjen. Uroševa udovica, kraljica Jelena, nekoliko godina kasnije prenela je mošti arhiepiskopa Joanikija I u manastir Sopoćani, gde ih je svečano sahranila.
Sveti Jevstatije I arhiepiskop srpski 1279-1286.
Iz Žitija sv. Jevstatija I, arhiepiskopa srpskog, koje je 1316-1321. napisao Danilo Pećki, saznajemo da „pošto je naišla velika napast od podizanja rata i ne mala uzbuna na to sveto mesto, zvano Žiča, brigom preosvećenog arhiepiskopa Jakova, mošti sv. Jevstatija I prenete su iz Žiče u Crkvu svetih apostola u Peć, posle 1286“.
Rođen je u Župi budimljanskoj. Kao mladić, Jevstatije je otišao u manastir Sv. arhanđela Mihaila, gde je u to doba bilo sedište Eparhije zetske. Zamonašio ga je zetski episkop Neofit. Bio je jeromonah kada odlazi u Svetu zemlju, da bi, po povratku, ostao u manastiru Hilandaru, gde je bio iguman od 1262. do 1265. godine. Nasledio je potom zetskog episkopa Neofita, 1270. godine.
Mesec dana posle smrti arhiepiskopa srpskog Joanikija I, u junu 1279. godine,
Jevstatije postaje njegov naslednik. Crkvom je upravljao narednih sedam godina, a umro je 4. januara 1286. i sahranjen u manastiru Žiča.
Nastaviće se glasjavnosti _________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45945
|
BRANIMIR B. STANOJEVIĆ: SVI SRPSKI ARHIEPISKOPI I PATRIJARSI (4)
Agilni, mudri i pravedni
Jevstatije II arhiepiskop srpski 1292-1309.
Na arhiepiskopskom tronu nasledio arhiepiskopa Jakova, godine 1292. Iz biografije arhiepiskopa Danila II, koju je napisao njegov učenik, može se saznati da je Jevstatije II obnovio manastir Žiču, opustošenu prilikom napada Kumana.
U njegovo vreme je završavan, oko 1296, živopis u Crkvi sv. Ahilija u Arilju. Sagrađena još početkom DžIII veka, ova crkva se još tada pominje kao sedište moravičkog episkopa. Na njenom zapadnom zidu vidi se i danas portret arhiepiskopa Jevstatija II, savremenika kralja Dragutina, a pored njega je slikar ariljskog živopisa.
Umro je 16. avgusta, ali se ne zna godina.
Sava III arhiepiskop pećki 1309-1316.
U manastiru Žiča, koji je Stefan Prvovenčani sagradio u drugoj deceniji DžIII veka, na jednoj od fresaka, rađenih početkom DžIV veka, iznad vrata crkve je predstava kojom je ilustrovana Damaskinova božićna himna. Na kompoziciji, levo i desno od figura devojaka u antičkim haljinama, koje personifikuju Zemlju i Pustinju, u grupi sveštenika i velikodostojnika naslikani su i arhiepiskop Sava III i kralj Milutin, za čije vladavine je ovaj deo crkve živopisan.
JAKOV ARHIEPISKOP SRPSKI1286-1292.
Jakov dolazi na arhiepiskopski presto posle Jevstatija I, 1286. godine. Nema mnogo podataka o njegovom životu i radu. Ostalo je tek da se pamti i zna da je bio mudar i pravedan, da je pokrenuo izgradnju mnogih crkava i da je bio veliki poznavalac knjiga i njihov ljubitelj. Na arhiepiskopskom tronu bio je šest godina, do 1292, kada je, 3. februara, umro.
Obrazovan u manastiru Hilandaru, gde je napredovao do igumana, oko 1307. postao je episkop prizrenski, gde je nadgledao građenje Crkve Bogorodice LJeviške, zadužbine kralja Milutina.
Na arhiepiskopski presto stupio je 1309, posle smrti Jevstatija II. Veoma ga je cenio i bio mu naklonjen kralj Milutin, koji se, pored ostalog, sa njim savetovao i o gradnji manastira Banjska, koji će biti podignut između 1313. i 1317. godine na istoimenoj rečici, desnoj pritoci Ibra, kodKosovske Mitrovice. Srednjovekovni pisci sa divljenjem pominju „banjsko zlato“, što se po svoj prilici odnosilo na raskošni unutrašnji ukras hrama.
Arhiepiskop Sava III izuzetno je zaslužan za srpsko kulturno nasleđe, jer je imao veliki i odlučujući uticaj na razvoj srednjovekovne arhitekture u Srbiji. U njegovo vreme je obnovljena Crkva sv. Đorđa u Starom Nagoričanu, zatim Prizrenska episkopija, a postoji uverenje da je on bio na čelu Hilandara u vreme dok je građen jedan njegov važan deo.
Umro je jula 1316. godine.
Sveti Nikodim arhiepiskop srpski1317-1326.
Crkveni izborni sabor se sastajao nekoliko puta tokom 1317. godine da bi se odlučilo o nasledniku arhiepiskopa Save III. Na kraju je izabran iguman Nikodim. Mlad, angažovan, agilan, vešt političar, vrlo mudar i obrazovan, bio je jedan od arhiepiskopa koji je za sobom ostavio jasan i prepoznatljiv trag.
Za vreme njegovog stolovanja izgrađena je Crkva svetog Save u Lizici i Crkva svetog velikomučenika Dimitrija u Peći, uz severni zid glavne Crkve svetih apostola, između 1321-1324. U to vreme je oslikan i živopis ovog hrama, sačinjen od predstava iz žitija svetaca i sa crkvenih sabora.
Arhiepiskop Nikodim je 6. januara 1321. krunisao za kralja Milutinovog mlađeg sina Stefana III Dečanskog.
Čim je postao srpski arhiepiskop, on šalje ljude u Carigrad da mu iz Manastira svetog Jovana Preteče i Krstitelja donesu Jerusalimski tipik. On sam je taj tipik preveo sa grčkog na srpski jezik.
Za proučavanje bogosluženja Srpske crkve taj spis je jedan od najvažnijih, jer je to prvi puni tipik sa kalendarom u Srpskoj crkvi. Original Nikodimovog rukopisa izgoreo je u Narodnoj biblioteci u Beogradu prilikom nemačkog bombardovanja 6. aprila 1941. Na svu sreću, sačuvane su fotografije ovog rukopisa snimljene uoči rata.
Na prestolu arhiepiskopa ostao je osam godina, a umro je veoma mlad, 1326.
Nastaviće se glasjavnosti _________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45945
|
BRANIMIR B. STANOJEVIĆ: SVI SRPSKI ARHIEPISKOPI I PATRIJARSI (5)
Staratelj izgradnje manastira
Danilo II
Sveti Danilo II arhiepiskop srpski 1324-1337.
Danilo II je bio vlastelinski sin. Pre odlaska u manastir sv. Nikola u Končulu, gde se zamonašio, bio je u službi na dvoru kralja Milutina. Zamonašio ga je iguman Nikola i izmenio mu nama nepoznato svetovno ime u Danilo. Potom odlazi u manastir Hilandar, a na saboru od-ržanom u Srbiji izabran je za igumana hilandarskog. Stavio se na čelo odbrane manastira od napasti katalonskih razbojničkih bandi koje su ugrožavale Svetu goru tri godine i tri meseca, 1307-1309. U drugoj polovini 1310. odlazi u jednu poverljivu misiju u Debarce, zatim se vraća u Hilandar i povlači u Karejsku keliju. Međutim, polovinom 1311. biva izabran za episkopa banjskog.
Gradeći manastir Ba-njska, sa Crkvom sv. St-efana, između 1313. i 1317, kralj Milutin je staranje i nadzor nad podizanjem ove svoje zadužbine poverio Danilu II. Iz Žitija kralja Milutina, koje je Danilo Pećki napisao posle 1332, saznajemo da se kralj Mi-lutin dogovorio sa svojom majkom Jelenom i arh-iepiskopom Savom III, te počeo da zida hram posv-ećen svetom Stefanu. I da je tada episkopa Danila zadužio da brine o zav-ršetku ovoga hrama i o onome što je potrebno za ustrojstvo crkvenoumetničke lepote po kojoj će ovaj manastir ubrzo postati čuven. Danilo je za-povedao umetnicima i odabirao veštake koji će zidati, određivao kako da postavljaju stubove, lučne svodove i crkvene pregrade.
Banjska je sazidana po uzoru na Studenicu, a svojim planom se oslanja i na Žiču. Imala je izuzetan živopis, za čiju su izradu korišćeni zlatni listići takozvanog banjskog zlata. Nažalost, sem nekoliko izbledelih fragmenata, freske više ne postoje.
PISAC I BIBLIOGRAF
Arhiepiskop Danilo II poznat je i kao pisac i bibliograf. Napisao je biografiju srpske kraljice Jelene Anžujske, žene Uroša I. Od Danila saznajemo da je manastiru Gradac kraljica poklonila izuzetne ikone okovane zlatom, posute biserom i dragim kamenjem, kao i zlatom tkane zavese, brojne knjige i crkvene sasude. Najdragocenija među tim ikonama je bila ikona Bogorodice, ali nijedna od njih nije sačuvana. Zna se samo da se 1314-1315. nalazila tamo, jer se u to vreme kralj Milutin prilikom posete majčinom grobu poklonio ovoj ikoni.
Kralj Milutin je bogato darivao manastir (75 sela i 8 katuna), što se smatralo za najveći ktitorski prilog jednoj nemanjićkoj crkvi. Posle smrti, 1321, Milutin je tu sahranjen.
Kada je završeno podizanje Banjske, episkop Danilo se u prvoj polovini 1315. povukao u Hilandar, ali se 1316, opet na poziv kralja Milutina, vraća u Srbiju. Posle smrti arhiepiskopa Save III, 26. jula 1316, razbuktale su se strasti oko toga ko će naslediti njegovo mesto. Kralj Milutin je želeo da to bude Danilo. Izborni sabor se tri puta sastajao i tek nakon zalaganja samog Danila, za novog arhie-piskopa je izabran njegov učenik Nikodim, iguman hilandarski, čime su se strasti smirile.
Episkop Danilo je izabran za episkopa humskog sa sedištem u Bijelom Polju, pri Sabornom hramu svetih apostola. U vremenu od 1318. do 1320, upravo zaslugom Danilovom, oslikani su priprata i naos ove crkve.
Posle smrti arhiepiskopa Nikodima, episkop Danilo je, 14. septembra 1324, izabran za jedanaestog arhiepiskopa srpskog.
Godine 1330. arhiepiskop Danilo II je s južne strane Crkve sv. apostola Pećke arhiepiskopije podigao crkvu Bogorodice Od-igitrije (Putevoditeljice), sa dva mala hrama u njoj, Sv. Jovana i Sv. Arsenija. Nabavivši grčke knjige, obezbedio je službu grčkim monasima u njoj. U severnoj kapeli crkve Bog-orodice Odigitrije, koja je ži-vopisana iste godine, naslikane su originalne scene iz života arh-iepiskopa Arsenija I, osnivača pećkog manastira. Srednjovekovni letopisac ubraja ovu crkvu u najlepša dela srpske srednjovekovne umetnosti, pored dečanskog hrama, patosa prizrenske crkve, „banjskog zlata“ i resavskog pisanja.
Danilo II je uz južni zid Crkve Bogorodice Od-igitrije podigao i crkvu-kapelu posvećenu sv. Nikoli. glasjavnosti _________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45945
|
BRANIMIR B. STANOJEVIĆ: SVI SRPSKI ARHIEPISKOPI I PATRIJARSI (6)
Patrijarh Joanikije kruniše cara Dušana
Paja Jovanović-Krunisanje Cara Dušana
Sveti Joanikije I arhiepiskop (1338-1346) i prvi patrijarh srpski (1346-1354)
Posle smrti arhiepiskopa Danila II, od 19. decembra 1337. do 3. januara 1338. održan je državni sabor i za arhiepiskopa izabran Joa-nikije, šef dvorske kancelarije (logotet) kralja Du-šana. Šest godina kasnije, krajem 1345, kralj Dušan se u Seresu proglasio za cara. Pošto je neophodno za krunisanje cara da to učini patrijarh, na Cveti, 9. aprila 1346. Srpska arhi-episkopija proglašena je za Patrijaršiju. Tako je arh-iepiskop Joanikije postao prvi srpski patrijarh.
Krunisanje je obavljeno u Skoplju, na Uskrs 1346. Proglas Patrijaršije i carsko krunisanje završeni su određivanjem Peći za stolicu Patrijaršije.
O poreklu Joanikija I ne zna se gotovo ništa, ali je poznato da je bio obrazovan čovek, da je kao šef dvorske kancelarije (log-otet) kralja Dušana uče-stvovao u radu državnog sabora, kao i u pripremanju Dušanovog zakonika.
Prebivajući u Peći, patrijarh Joanikije I izgradio je mnoge crkve po selima. Na Karmilu je sazidao Crkvu svetog Ilije i Crkvu svetog Nikole na Tavoru. Crkva svetog Dimitrija u Pećkoj patrijaršiji ži-vopisana je po prvi put u vreme patrijarha Joanikija.
Joanikije se oprobao i u diplomatiji. Kada je Dušan proglasio Srpsku patrijaršiju, u čiji su sastav ušli i Sveta gora i mitropolije u grčkim ob-lastima koje su se tada na-lazile na teritoriji srpske carevine, carigradski patrijarh Kalist bacio je prokletstvo na cara, patrijarha Joanikija i na viši kler Srpske crkve.
Kada su Turci prešli u Evropu, patrijarh Joanikije je pokušao da izgladi odnose sa Carigradskom patrijaršijom, ali za svoga života nije uspeo u tome. Upokojio se 3. septembra 1354. godine u Polumiru, na Ibru, na putu za Peć, posle boravka u Žiči, gde je iznenada oboleo. Telo mu je položeno u grobnicu u Pećkoj patrijaršiji.
SAVA IV patrijarh srpski 1354-1375.
Više od dvadeset godina proveo je u manastiru Hil-andaru, na Svetoj gori, u vreme njenog procvata. Bio je eklisijarh, a krajem 1347. ili početkom 1348. godine postao iguman. Lično je poznavao Grigorija Sinaita i pustinjaka Jefrema, kasnijeg srpskog patrijarha. U to vreme su na Svetoj gori živeli i Kalist I i Fotije, budući carigradski patrijarsi, kao i sveti Grigorije Palama.
Pošto se upokojio prvi srpski patrijarh Joanikije, car Dušan je u Seru, u sedištu mitropolita Jakova, sazvao „srpski i grčki“ sabor koji je 29. novembra 1354. godine izabrao hilandarskog igumana Savu za drugog srpskog patrijarha. Sava je sebe nazivao patrijarhom Srba i Grka.
U vreme patrijarha Save počeo je rad na izmirenju Srpske crkve i Carigradske patrijaršije, čije okončanje on nije dočekao. Umro je 29. aprila 1375. godine i sahranjen je u Peći, u Crkvi svetog Dimitrija.
Sveti Jefrem III patrijarh pećki 1375-1380. i 1389-1390.
Rođen je 1311. godine kod Trnova. U vreme kralja Milutina živeo je kao isp-osnik u manastiru Hilandar na Svetoj gori, a zatim na jednom od brojnih ostrva Egejskog mora. Posle zauzimanja Svete gore od strane Turaka, prelazi u okolinu manastira Dečani, u jednu od tamošnjih isposnica. Ali, često napadan od razbojnika, premešta se u pećinu-isposnicu u Ždrelu, u okolini Peći.
Ovaj monah-isposnik izabran je za patrijarha 3. oktobra 1375. godine. Međ-utim, pet godina kasnije, 1380, napušta ovaj položaj i povlači se u Manastir sv. arhanđela kod Prizrena, koji je car Dušan sagradio između 1348. i 1352. kao svoju glavnu zadužbinu. Jefrem će ovde provesti vreme do prelomne 1389. godine.
Na položaj četvrtog srpskog patrijarha došao je melnički mitropolit Sp-iridon. Posle njegove smrti, 1389, nije mogao da se sastane sabor da bi bio izabran novi patrijarh. Jefrem je tada zamoljen da se vrati na položaj patrijarha, što je on u nastaloj situaciji, posle Kosovskog boja, prihvatio. Nakon godinu dana, kada je 1390. izabran novi patrijarh Danilo III, patrijarh Jefrem se ponovo povlači i odlazi u isposnicu-pećinu u Ždrelo.
Umro je uoči Vidovdana, 14. juna godine 1400. Sa-hranio ga je u Pećkoj patrijaršiji patrijarh Sava V. Monumentalni sarkofag patrijarha Jefrema III leži na severozapadnoj strani Crkve sv. Dimitrija.
Nastaviće se glasjavnosti,foto izbor administratora _________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45945
|
BRANIMIR B. STANOJEVIĆ: SVI SRPSKI ARHIEPISKOPI I PATRIJARSI (7)
Desna ruka kneza Lazara
Spiridon I Arhiepiskop pećki i patrijarh srpski
Sveti Spiridon patrijarh srpski 1379-1389.
Pre 17. maja 1379. godine, za četvrtog srpskog patrijarha izabran je melnički mitropolit Spiridon. U Melniku je bio u mogućnosti da izbliza upozna Viza-ntince i stekne dragocena crkvena iskustva. Knez Lazar, upoznat sa njegovim sposobnostima, izuzetno ga je cenio i savetovao se sa njim o pojedinim crkvenim pitanjima. Bliskost i saradnja države i crkve u to vreme behu naročito izraženi.
Patrijarh Spiridon je radio na oživljavanju crk-venog života i širenju duhovnosti i kulture sa juga na sever. Podstakao je crk-veno graditeljstvo u Pom-oravlju i Podunavlju, a knez Lazar je mogao neometano da podiže crkve i manastire u istočnoj Srbiji i Podunavlju, u krajevima gde je ostala velika praznina zbog tuđe jurisdikcije i čestih ratova u prošlosti između Vizantinaca, Mađara, Bugara i Srba.
Kada je manastiru Gornjaku, u braničevskom Ždrelu, izdao potvrdnu diplomu za manastirsku samostalnost i tako proširio crkvenu jurisdikciju u Braničevu, patrijarh Spiridon je zakoračio u carigradsku jurisdikciju u Podunavlju. To je izazvalo reakciju Cari-gradske patrijaršije i Sinoda Carigradske crkve. Spiridonu je prekorno pripisan epitet triepiskopos, jer je tri puta menjao eparhije.
Patrijarha Spiridona s pravom smatraju desnom rukom kneza Lazara, savetnikom i pomoćnikom u njegovoj crkveno-državnoj politici. Uz kneza Lazara, bio je najznačajnija ličnost tog vremena.
Poslednjih deset godina uoči Kosovske bitke 1389. najviše je uticao na duhovni život Srbije u krajevima prema Dunavu i Savi. Nad-živeo je Kosovski boj 44 da-na. Umro je 11. avgusta 1389, a mošti mu počivaju u Crkvi svetoga Dimitrija u Pećkoj patrijaršiji. Srpska pravoslavna crkva ga je uvrstila u red svetitelja.
Danilo III patrijarh srpski 1390-1396.
Kada je knez Stefan Lazarević u jesen 1390. ili u proleće 1391. godine sazvao Sabor, najverovatnije u manastiru Žiča, pošto se patrijarh Jefrem po drugi put povukao sa patri-jaršijskog prestola, za patrijarha srpskog je izabran Danilo III (mada postoji i mišljenje da je izabran 1392).
O patrijarhu Danilu se veoma malo zna. Episkop Marko lično ga je poznavao, ali o njemu ništa ne piše. Postoji jedna povelja kneza Stefana bez datuma u kojoj se patrijarh Danilo pominje, kao i u darovnici monahinje Evgenije i njenih sinova Stefana i Vuka, izdate u Novom Brdu 1395. godine, o raznim dobrima poklonjenim ruskom Manastiru sv. Pantelejmona u Svetoj gori. Danilo III tu je nazivan patrijarhom svih Srba. Pominje se i u zapisu bez datuma u rukopisnom prologu manastira Dečani, koji je poklonio eklisijarh Varlam.
Pretpostavlja se da je patrijarh Danilo dao pristanak da se mošti kneza Lazara prenesu iz prištinskog Hrama Svetog Spasa u njegovu zadužbinu, manastir Ravanica. Tom prilikom je knez Lazar kanonizovan.
Patrijarh Danilo se bavio pisanjem. NJegova Pohvala knezu Lazaru (pre 1393) spada među najlepša književna dela starije srpske knji-ževnosti. Danas su poznati i njegovi književni radovi: Slovo o Simeonu Nemanji, Slovo o sv. Savi, Žitije i služba kralju Milutinu, Stihovi sv. Simeonu i kralju Milutinu.
Zna se da je umro 7. aprila, ali tačna godina njegove smrti nije poznata.
Sava V patrijarh srpski 1399 - 1409.
Nasledio je patrijarha Danila III, ali se ne zna kada se to tačno dogodilo. Sava V se potpisivao kao patrijarh Srba i Grka. Kada se 1400. upokojio patrijarh Jefrem, Sava se oprostio od njega i preneo ga u veliku crkvu u Peć. Za vreme dok je on bio patrijarh, Svešteni sabor Srpske crkve je kanonizovao patrijarha Jefrema, proglasivši ga svetiteljem 1407. Zapisano je da je patrijarh Sava V umro 7. oktobra, ali se, i u ovom slučaju, godina ne navodi.
Danilo IV patrijarh pećki 1406-1410.
Nasledio je patrijarha Savu V 1406. godine. I pored činjenice da je Crkvu predvodio pune četiri godine, o patrijarhu Danilu IV se gotovo ništa ne zna. glasjavnosti,foto izbor administratora _________________
|
|
|
|
|
|
|
|
| Korisnici koji su trenutno na forumu: Nema registrovanih korisnika i 19 gostiju |
|
Ne možete postavljati nove teme u ovom forumu
Ne možete odgovarati na teme u ovom forumu
Ne možete monjati vaše postove u ovom forumu
Ne možete brisati vaše postove u ovom forumu
|
|
|
