|
| Autoru |
Poruka |
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45921
|
Na današnji dan, 20. mart 43. p.n.e. - Rođen je Publije Ovidije Nazon (Publius Ovidius Naso), jedan od najvećih rimskih pesnika i jedan od najčuvenijih autora stihova o ljubavi u svetskoj literaturi ("Epistule", "Lekovi od ljubavi", "Ljubavno umeće"). U glavnom delu "Metamorfoze" prepevao je 250 grčkih mitova.
1602 - Osnovana je holandska Istočnoindijska kompanija, koja je monopolom na trgovinu iz Indonezije, Malaja i Cejlona postala jedna od najmoćnijih kompanija na svetu. Rasformirana je 1796, a njeni posedi postali su deo holandskog kolonijalnog carstva.
1809 - Rođen je ruski književnik Nikolaj Vasiljević Gogolj, jedan od najznačajnijih predstavnika ruske realistične škole. Na osnovu njegovog dela, kritičar Visarion Bjelinski formulisao je principe naturalne škole ruske književnosti ("Taras Buljba", "Revizor", "Mrtve duše", "Šinjel").
1894 - U Torinu je umro mađarski revolucionar Lajoš Košut (Lajos Kossuth), vođa mađarskog pokreta za nezavisnost od Austrije (1848-49). Nakon sloma revolucije u avgustu 1949, emigrirao je u Italiju.
1929 - Umro je francuski maršal Ferdinan Foš (Ferdinand Foch) koji je u Prvom svetskom ratu komandovao u ključnim bitkama protiv Nemaca na Zapadnom frontu. U njegovom komandnom vagonu u Kompijenju, kod Pariza, Nemačka je u novembru 1918. potpisala kapitulaciju.
1933 - Nemački nacisti su u Dahauu otvorili prvi koncentracioni logor. Tokom Drugog svetskog rata (1939-45), broj logora u Nemačkoj i okupiranim zemljama dostigao je 2.000, a u njima je ubijeno oko 11 miliona ljudi, od kojih je bilo šest miliona Jevreja.
1945 - Na području Like i hrvatskog primorja jugoslovenska vojska počela je završne operacije za oslobađanje Jugoslavije u Drugom svetskom ratu.
1956 - Francuska je priznala nezavisnost Tunisa, s Habibom Burgibom (Bourguiba) kao prvim predsednikom.
1970 - Pored obala Švedske u zalivu Tralvet izlilo se 57.000 tona nafte u sudaru brodova "Imperijal" i "Otelo".
1972 - U snežnoj lavini na planini Fuđi, u Japanu, poginulo je 19 alpinista.
1991 - Haleda Zija (Khaleda Zia) izabrana je za premijera Bangladeša, u prvom mirnom demokratskom prenosu vlasti od nastanka te zemlje 1971.
1994 - Tunis je dobio prvi višepartijski parlament.
1995 - Oko 35.000 turskih vojnika upalo je u Irak, u operaciji protiv kurdskih pobunjenika.
1995 - Pripadnici japanske verske sekte AUM Šinri Kjo pustili su nervni gas u tokijsku podzemnu železnicu, od čega je umrlo 12 ljudi, a više od 5.500 povređeno. Osnivač sekte Šoko Asahara osuđen je 27. februara 2004. na smrtnu kaznu zbog organizovanja napada u tokijskom metrou.
1995 - Armija BiH pokrenula je, tokom bosanskog rata, snažnu ofanzivu protiv srpskih snaga na Majevici i Vlašiću, 40 dana pre isteka četvoromesečnog primirja, zaključenog uz posredovanje bivšeg predsednika SAD Džimija Kartera (Jimmy Carter).
1996 - Britanska vlada je prvi put javno potvrdila da bolest "ludih krava" može biti preneta na ljude.
1997 - Beogradski studenti proslavili su pobedničkom šetnjom centrom grada ispunjenje njihovog poslednjeg zahteva - ostavke rektora i studenta prorektora. To je bio i poslednji dan studentskog protesta koji je počeo 20. novembra 1996. zbog falsifikovanja rezultata lokalnih izbora u Srbiji. Studenti su postigli svetski rekord sa 119 dana svakodnevnih protesta i saopštili da su spremni da ponovo izađu na ulice ako budu ugrožene demokratske institucije, Ustav, zakoni i volja naroda.
1998 - Otvoren je prvi autoput u podsaharskoj Africi koji je povezao obale Indijskog i Atlantskog okeana.
1999 - Nakon povlačenja 1.380 verifikatora OEBS-a, na Kosovu su u području Srbice i Podujeva pojačani sukobi srpskih snaga bezbednosti i pripadnika ilegalne Oslobodilačke vojske Kosova. Vojska Jugoslavije poslala je pojačanje, policija je blokirala sve glavne saobraćajnice, a hiljade civila pošlo je u izbeglištvo.
2003 - SAD i Velika Britanija započele su vojnu operaciju protiv Iraka, nakon što je irački predsednik Sadam Husein odbio američki ultimatum da napusti Irak. Američke i britanske trupe ušle su u Irak iz Kuvajta, preko graničnog grada Um Kasr, 50-tak kilometara južno od Basre.
2004 - Umrla je holandska kraljica Julijana, koja je tom zemljom vladala od 1948. do 1980. kada je krunu prepustila kćerki Beatrisi. Bila je poznata po imenu "Narodna kraljica", zbog značajne uloge u oporavku Holandije nakon II svetskog rata, kao i toleranciji prema kolonijama koje su zahtevale nezavisnost.
2007 - Umro je Džon Bakus (John Backus) tvorac programskog jezika "Fortran".
2010 - Poglavar Rimokatoličke crkve papa Benedikt XVI uputio je Irskoj pismo izvinjenja zbog dugotrajnog zlostavljanja dece počinjenog pod okriljem crkve. Razmere zlostavljanja dece u mnogim katoličkim parohijama i školama tokom 20. veka izašle su na videlo, najpre u Kanadi i Australiji tokom 1980-ih godina, a zatim i u Irskoj, SAD i u Nemačkoj.
2013 - Umro Zilur (Zillur) Rahman, predsednik Bangladeša, koji je na toj funkciji bio od februara 2009 godine. Njegova supruga Ivi Rahman poginula je u terorističkom napadu 2004._________________  
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45921
|
Na današnji dan, 21. mart 1556. Kanterberijski nadbiskup Tomas Krenmer spaljen je na lomači kao jeretik u vreme rimokatoličke reakcije kraljice Meri I. Kao glavni zastupnik verske reformacije u Engleskoj uveo je liturgiju na engleskom jeziku i sastavio "Opšti molitvenik" na engleskom.
1685. Rođen je Johan Sebastijan Bah načijem delu se temelji nemačka muzička tradicija. Savremenici su ga cenili kao virtuoznog orguljaša, a vrednost njegovog muzičkog dela otkrivena je početkom 19. veka u doba muzičkog romantizma, naročito posle Mendelsonovog izvođenja Bahovog remek dela "Muke po Mateji" (1829). U njegovom velikom opusu izdvajaju se i "Branderbuški koncerti" i zbirka od 48 preludija i fuga za klavir.
1804. Stupio je na snagu Napoleonov kodeks, francuski krivični i građanski zakon, kojim je car Napoleon I, tada "doživotni konzul", reformisao pravosudje.
1829. U zemljotresu u Španiji je poginulo 6.000 ljudi.
1839. Rođen je ruski kompozitor Modest Petrovič Musorgski, član kompozitorske grupe "Velika petorica", predstavnik ruske nacionalne muzičke škole (opera "Boris Godunov", klavirska kompozicija "Slike sa izložbe").
1871. Kancelar Oto fon Bizmark otvorio je prvu sednicu Rajhstaga (parlament) novostvorenog Nemačkog carstva.
1884. U Francuskoj su legalizovani sindikati.
1913. Rođen je jugoslovenski književnik Ivan Goran Kovačić, autor poeme "Jama" (1943), potresnog dela o zločinima u Drugom svetskom ratu u kojima je i sam stradao. Poema "Jama" inspirisala je mnoge slikare, a muziku inspirisanu tim delom komponovao je Nikola Hercigonja.
1918. Poslednjom nemačkom ofanzivom u Prvom svetskom ratu počela je druga bitka na reci Somi u Francuskoj.
1919. Pod vođstvom komuniste Bele Kuna oborena je vlada u Mađarskoj i proglašena Sovjetska Madjarska Republika. Sovjetska vlada podnela je ostavku 1. avgusta, a vlast su preuzeli desni socijaldemokrati.
1945. Britanski avioni su u Drugom svetskom ratu bombardovali sedište Gestapoa u Kopenhagenu, u kojem je poginulo više od 70 nemačkih nacista. Greškom su pogodili i francusku školu, gde je poginulo 86 dece i deset kaluđerica.
1952. Kvame Nkrumah je postao premijer Zlatne Obale (kasnije Gana), kao prvi Afrikanac južno od Sahare na položaju predsednika vlade.
1960. U južnoafričkom gradu Šarpvil ubijeno je najmanje 79 ljudi, a ranjeno preko 180 kada je policija otvorila vatru na mirne demonstaracije crnaca protiv rasističkog režima.
1960. Rođen je brazilski automobilski as Ajrton Sena, trostruki prvak sveta u "Formuli 1" - 1988, 1990. i 1991. U Brazilu je imao status nacionalnog heroja i njegova pogibija u maju 1994. na stazi u Imoli, tokom trke za "Gran Pri San Marina", doživljena je kao nacionalna tragedija.
1963. Transferom 27 poslednjih zatočenika zatvoren je Alkatraz, po maksimalnoj bezbednosti čuven zatvor u zalivu San Franciska u kojem je nekada bio zatvoren gangster Al Kapone.
1975. Privremeno vojno veće Etiopije na čelu s vođom pučista potpukovnikom Mengisto Haile Marijamom (Mariam) ukinulo je 3.000 godina staru etiopsku carevinu.
1991. Na sednici Predsedništva SFR Jugoslavije postignut je dogovor da predsednici republika započnu pregovore o budućnosti savezne države. Prvi od ukupno šest takvih susreta održan je 28. marta u Splitu.
1991. Zbog lošeg vremena i teškog dima od zapaljenih kuvajtskih izvora nafte, u Kuvajtu se srušio saudijski transportni avion. Poginuli su svi putnici u avionu - 92 senegalska vojnika i šest Saudijaca, članova posade.
1997. Predsednici Rusije i SAD Boris Jeljcin i Bil Klinton saglasili su se na samitu u Helsinkiju da smanje nuklearne arsenale dveju zemalja.
1998. Kosovski Albanci održali su druge paralelne, nelegitimne parlamentarne i predsedničke izbore. Za predsednika nepriznate republike Kosovo izabran je Ibrahim Rugova, najistaknutiji lider kosovskih Albanaca u borbi za nezavisnost Kosova od Srbije.
1998. U 88. godini umrla je ruska balerina Galina Sergejevna Ulanova, gotovo dve decenije vodeća balerina "Boljšoj teatra" posle Drugog svetskog rata.
1999. U napadu albanskih ekstremista na policijsku patrolu u centru Prištine ubijena su četiri srpska policajca.
2000. Papa Jovan Pavle Drugi stigao je u prvu zvaničnu posetu Izraelu.
2001. Holandska vlada potvrdila je slučaj šapa i slinavke i time postala druga zemlja u Evropi u kojoj se pojavila ta stočna bolest.
2002. Papa Jovan Pavle II je prvi put javno saopštio da postoji veliki broj slučajeva seksualnog zlostavljanja maloletnika od strane katoličkih sveštenika, koje je optužio za gaženje zaveta i pridruživanje đavolu.
2003. Južnoafrička Komisija za istinu i pomirenje označila je kraj svog rada. Komisija je osnovana 1995. godine da bi istražila kršenje ljudskih prava tokom aparthejda, tokom kojeg je vladala manjina belaca. Predsednik te Komisije, nadbiskup Dezmond Tutu je primorao vladu da na ime obeštećenja isplati 270 miliona dolara žrtvama kojih je bilo oko 20.000 i koji su svedočili o zločinima koje su pretrpeli u tom periodu.
2003. Američke snage raketirale su palate iračkog predsednika Sadama Huseina i ključne državne institucije u Bagdadu. Osam britanskih i četiri američka vojnika su poginuli kada se helikopter srušio na iračkoj granici, i oni su prve žrtve iračkog rata.
2005. U Parizu je umro poznati srpski komentator, novinar i jedan od osnivača nedeljnika "Vreme" Stojan Cerović (56).
2006. U Parizu je umro Bernar Lakost koji je više od 40 godina bio na čelu carstva Lakost, svetski poznatog po polo majicama sa krokodilom._________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45921
|
Na današnji dan, 22. mart 1312 - Vatikan je raspustio monaški viteški red Templara, osnovan u Palestini 1118. radi zaštite poklonika Hristovog groba.
1599 - Rođen je flamanski slikar Anton Van Dajk, istaknuti predstavnik flamanske slikarske škole, na kojeg je snažno uticao Paul Rubens, u čijem je ateljeu u mladosti radio. Potom je otišao u Italiju, pa u Francusku, a u London je došao 1632. i postao dvorski slikar kralja Čarlsa I i portretista engleskog visokog društva. Njegove religiozne kompozicije manje su vrednosti, ali se proslavio portretima, koje odlikuje plemenitost izraza, suptilnost palete i ozbiljna psihološka analiza.
1687 - Umro je francuski kompozitor, violinista, dirigent, pevač, glumac, scenograf i plesač italijanskog porekla Žan Batist Lili, tvorac klasične francuske opere, s baletima, horovima, scenskim efektima. Bio je gospodar pariskog muzičkog života, neobična ličnost izuzetnog talenta, čvrste volje i dalekosežnog uticaja na razvoj muzike svoje druge otadžbine. U saradnji s komediografom Žanom Molijerom stvorio je novu dramsko-muzičku vrstu - comedie ballet - komediju s pevanjem i plesom. Pripisuje mu se prva upotreba palice za dirigovanje. Dok je početkom 1687. dirigovao "Te Deum" za oporavak bolesnog kralja Luja XIV, ozledio se dugim dirigentskim štapom i rana se pretvorila u smrtonosnu gangrenu. Dela: opere "Tezej", "Persej", "Kadmis i Hermiona", "Alsesta", "Psiha", "Amadis od Galije", "Asmida", Asis i Galateja", "Prozefina", "Feton", komedije-baleti "Ženidba na silu", Žorž Dandin", "Gospodin od Pursonjaka", "Građanin-plemić", crkvene kompozicije "Te Deum", "De profundis", "Mizerere".
1794 - Kongres SAD usvojio je zakon kojim je američkim brodovima zabranjen prevoz crnih robova iz Afrike u Ameriku.
1797 - Rođen je pruski kralj i nemački car Vilhelm I Fridrih Ludvig, u čije ime je Oto fon Bizmark, kancelar Pruske i potom Nemačke, izvršio "krvlju i gvožđem" ujedinjenje Nemačke. Na pruskom prestolu bio je od 1861, a 1871. postao je prvi car Nemačkog carstva. Tokom njegove vladavine Prusi su Danskoj oteli Šlezvig i Holštajn 1864. u ratu 1866. porazili Austriju a u Francusko-pruskom ratu 1871. otrgli Alzas i Lorenu od Francuske. Izdao je 1879. "Lex specialis", kojim je socijalistički pokret u Nemačkoj stavljen van zakona.
1832 - Umro je nemački pisac Johan Volfgang Gete, jedno od najvećih imena svetske književnosti. Nekoliko godina posle završenih studija prava u Stazburu preselio se u Vajmar, gde je 28 godina bio upravnik pozorišta. Pored literature, intenzivno se bavio filozofijom, prirodnim naukama, slikarstvom i državničkim poslovima u Vajmaru. Srbe je zadužio pisanjem o srpskoj narodnoj poeziji, kojom se oduševljavao, i prevodom više srpskih narodnih pesama, uključujući "Hasanaginicu". Ostavio je jednu od najvećih i najzanimljivijih zbirki pisama u istoriji književnosti. Dela: romani "Faust", "Vilhelm Majster", "Verter", "Izbor po srodnosti", drame "Gec od Birlinhema", "Egmont", "Ifigenija na Tavridi", "Torkvato Taso", tragedije "Klaviho", "Vanbračna kći", ep "Herman i Doroteja", putopis "Putovanje po Italiji", autobiografsko delo "Iz mog života", poezija "Marijenbadska elegija", "Rimske elegije", "Zapadno-istočni divan", epigrami "Ksenije", "Teorija boja".
1848 - Pobunjena Venecija proglasila je nezavisnost od Austrije.
1895 - Pioniri filma braća Ogist i Luj Limijer u Parizu su prvi put demonstrirali pokretne slike, upotrebivši celuloidnu traku.
1910 - Rođen je engleski pisac Nikolas Džon Tarni Monsara, najpoznatiji po romanu "Surovo more", živoj slici zbivanja na malom brodu u vreme rata. Ostala dela: romani "Misli na sutra", "Na prvi pogled", "Priča o Ester Kostelo", "Pleme koje je izgubilo vođu", "Smit i Džons".
1912 - Rođen je Karl Malden, američki glumac srpskog porekla, dobitnik Oskara. Najpoznatiji je po ulogama u filmovima "Tramvaj zvani želja" (Oskar 1951.), "Na dokovima Njujorka" kao i tv seriji "Ulice San Franciska". Rođen je u Indijani kao Mladen Sekulović, od oca Srbina i majke Čehinje, a ime je promenio u
22. godini iz profesionalnih razloga. Proslavio se filmovima Elije Kazana, s kojim je sarađivao i u pozorištu. Njegovo karakteristično lice omogućilo mu je da igra veoma različite uloge, od sveštenika do gangsterskog šefa, od rogonje do generala.
1917 - SAD su, posle pobede Februarske revolucije u Rusiji, prve priznale privremenu vladu Aleksandra Kerenskog.
1919 - Prva međunarodna avionska linija uspostavljena je između Pariza i Brisela.
1933 - Rođen je iranski državnik Abolhasan Bani Sadr, koji je 1980. izabran za prvog predsednika Irana, posle zbacivanja šaha Reze Pahlavija u islamskoj revoluciji. Zbog neslaganja s politikom iranskih verskih vođa, 17 meseci pošto je postao šef države prinuđen je da ode u izbeglištvo u Francusku.
1945 - Egipat, Irak, Jordan, Liban i Sirija su u Kairu osnovali Arapsku ligu.
1979 - Britanskog ambasadora u Holandiji Ričarda Sajksa u Hagu su ubili irski teroristi.
1983 - Haim Hercog izabran je za predsednika Izraela.
2000 - Nemačka je potvrdila zakon o obeštećenju za prisilni rad tokom nacističke ere, ignorišući žalbe preživelih da je ponuđena nadoknada preniska.
2004 - Duhovni vođa i osnivač terorističke palestinske organizacije Hamas, šeik Ahmed Jasin, ubijen je u gradu Gazi u blizini svoje kuće raketama ispaljenim iz izraelskih borbenih helikoptera na vozilo kojim se vraćao iz džamije.
2006 - Baskijska separatističko-teroristička organizacija ETA proglasila je trajni prekid terorističkih dejstava u nastojanju da političkim sredstvima postigne nezavisnost španske Baskije. Od 1968. godine pripadnici ETA-e ubili su približno 850 ljudi.
2007 - U dva napada koalicionih snaga predvođenih SAD ubijeno je najmanje 69 talibana na jugu Avganistana u oblasti Girišk, u provinciji Helmand, poznatoj po velikoj proizvodnji opijata.
2007 - Više od 70 osoba je poginulo od posledica serije eksplozija u vojnom depou na kilometar od centra Maputa, prestonice Mozambika a više od 300 osoba je ranjeno. Reč je trećem i najgorem incidentu u tom vojnom depou od 1985.
2007 - Započeli su oružani sukobi u Kinšasi, u Kongu, u kojima je stradalo više stotina ljudi tokom višednevnih borbi između režimskih snaga i sledbenika poraženog predsedničkog kandidata Žan-Pjera Bembe, pošto su Bembine snage odbile da izvrše vladinu naredbu o razoružanju.
2010 - Kongres SAD usvojio je Zakon o reformi zdravstvene zaštite, čime je prvi put u istoriji uvedeno besplatno zdravstvo u SAD. Ovim činom ostvareno je jedno od ključnih obećanja predsednika Obame i njegovo usvajanje uzima se kao presedan u istoriji te zemlje._________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45921
|
Na današnji dan, 23. mart 1749 - Rođen je francuski astronom, matematičar i fizičar Pjer Simon Laplas, koji je dokazao nepromenljivost srednjih udaljenosti planeta od Sunca, izučavao poreklo velikih nejednakosti Jupitera i Saturna, Sunčev sistem, oblik Zemlje, eliptičnost putanja planeta, plimu i oseku. Takođe je dokazao (Kant-Laplasova teorija) da je Sunčev sistem nastao od rotirajuće usijane gasovite mase od koje su se odvojili delovi formirajući planete. Značajni su i njegovi radovi na temu diferencijalnih jednačina (Laplasova jednačina) i teoriji grešaka, algebri, analizi. Razvio je teoriju verovatnoće (Laplas-Moavrova formula). Bavio se i politikom i kratko je bio ministar unutrašnjih poslova, zatim senator. Dela: "Nebeska mehanika", "Prikaz sistema sveta", "Analitička teorija verovatnoće", "Pregled istorije astronomije".
1801 - Nezadovoljni dvorski oficiri ubili su ruskog cara Pavla I Petroviča Romanova, koga je na prestolu nasledio sin Aleksandar I. Posle dolaska na vlast 1796, u strahu od ideja Francuske revolucije, zaveo je policijski režim i uveo Rusiju u "Drugu koaliciju" s Engleskom i Austrijom protiv Francuske. Poslao je rusku vojsku pod komandom generalisimusa Aleksandra Suvorova u Italiju i Švajcarsku i ona je 1798. i 1799. izvojevala više pobeda nad francuskim trupama. Razočaran pasivnošću Engleske, izmirio se 1800. s "prvim konzulom" Francuske Napoleonom Bonapartom i prekinuo diplomatske odnose s Londonom. Čestim smenjivanjem činovnika i ograničavanjem privilegija dvorjana, okrenuo je protiv sebe dvorske oficire, koji su organizovali zaveru i ubili ga.
1842 - Umro je francuski pisac, oficir i diplomata Anri Stendal, začetnik velike epohe francuskog realizma i jedan od tvoraca realističkog i psihološkog romana. Hroničar, analitičar i kritičar francuskog društva iz vremena restauracije. Privlačile su ga jake ličnosti poput Napoleona, ali je bio republikanac, iako je živeo u vreme Prvog carstva, Restauracije i Julske monarhije. Kao oduševljeni pristalica Francuske revolucije, borio se protiv rojalista, crkve, ali i građanskog morala. Na osnovu starih rukopisa, pri kraju života napisao je nekoliko novela iz italijanske prošlosti. Ostavio je u rukopisu dnevnike i uspomene, dosta je pisao o slikarstvu
i muzici. Dela: romani "Crveno i crno", "Parmski kartuzijanski manastir", "Lisjen Leven", "Armansa", studije "Rasin i Šekspir", "Život Hajdnov", "Istorija slikarstva u Italiji", "Rim, Napulj i Firenca".
1861 - Grof Kamilo Benso di Kavur, borac za ujedinjenje Italije, prethodno prvi ministar Sardinije (Pijemonta) postao je prvi predsednik vlade ujedinjene italijanske države.
1862 - Umro je ruski diplomata Karl Robert Vasiljevič Neselrode, ministar inostranih poslova Rusije od 1822. do 1856. Vodio je izrazito reakcionarnu politiku oličenu u Svetoj alijansi, (osnovana posle Bečkog kongresa 1815 sa ciljem odlučnog suzbijanja svake vrste revolucionarnih tendencija). Odgovoran je za ulazak Rusije 1853. u Krimski rat protiv Osmanskog carstva, kojem su se potom pridružili Francuska, Velika Britanija i Sardinija (Pijemont). Posle ruskog poraza 1856. podneo je ostavku.
1863 - Rođen je srpski geolog Svetolik Radovanović, član Srpske kraljevske akademije, profesor Univerziteta u Beogradu, ministar. Reformisao je srpsko rudarsko i šumarsko zakonodavstvo, a 1892. s geologom Jovanom Žujovićem osnovao je Srpsko geološko društvo. Kao ministar je doneo prva pravila rudarsko-bratinske kase za osiguranje rudara, ustanovio nedeljno-praznične škole za šegrte i izdao prvi godišnjak rudarskog odeljenja ministarstva privrede. Dela: "Uvod u geologiju istočne Srbije", "O trusu", "Podzemne vode", "Lijas kod Rgotine", "Lijas kod Dobre", "Crnajka s naročitim obzirom na njen Doger", "Donjolijaska fauna sa Vrške Čuke", "Kelovej kod Vrške Čuke", "Belemnites ferraginensis nov. spec. iz klauskih slojeva istočne Srbije", "O velikom šarijažu u istočnoj Srbiji".
1881 - Rođen je francuski pisac Rože Marten di Gar, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1937. Verno je naslikao francusko građansko društvo početkom 20. veka. Dela: romani "Žan Boroa", "Porodica Tibo", komedija "Testament čiča-Lelea", crtice iz seljačkog života "Stara Francuska".
1887 - Rođen je francuski slikar španskog porekla Hose Viktorijano Gonsales, poznat kao Huan Gris, pionir stila poznatog kao sintetički kubizam. U početku je stvarao pod uticajem zemljaka Pabla Pikasa, a docnije je pronašao originalan izraz, na granici apstrakcije.
1900 - Rođen je nemački filozof Erih From. Kritički je tumačio Sigmunda Frojda, sa marksističkih pozicija. Emigrirao je iz Nemačke pred nacizmom. Dela: "Bekstvo od slobode", "Čovek za sebe", "Zdravo društvo", "Veština voleti", "Zen-budizam i psihoanaliza", "Anatomija ljudske destruktivnosti", "Misija Zigmunda
Frojda", "Marksova koncepcija čoveka", "Čovekovo srce", "Bićete kao bogovi".
1903 - U demonstracijama oko 5.000 studenata, đaka i radnika protiv režima kralja Aleksandra Obrenovića, u kojima su se istakli socijalisti Dimitrije Tucović i Triša Keclerović, u Beogradu je u sukobu s policijom poginulo pet, a ranjeno šest ljudi. Uhapšeno je više od 120 demonstranta, protiv 27 podignuta je optužnica, a Tucović i Keclerović su pobegli u Austrougrasku.
1908 - Rođena je američka filmska glumica Lusil Lesier, poznata kao Džoan Kraford, jedna od najvećih holivudskih zvezda tridesetih godina 20. veka. Filmovi: "Mildred Pirs" (Oskar), "Lice jedne žene", "Humoreska", "Prokletnici ne plaču", "Strah", "Nežna pesma", "Demonska žena", "Šta se dogodilo Bebi Džejn".
1910 - Rođen je japanski filmski režiser Akira Kurosava, koji je proslavio japansku kinematografiju, jedini režiser dobitnik dva Oskara za najbolji inostrani film. Uspešno je spojio japansku tradiciju i kulturu s evropskim senzibilitetom, a kritičari su ga nazvali "teno (car) japanske kinematografije". Filmovi: "Rašomon",
"Sedam samuraja", "Krvavi presto", "Idiot", "Živeti", "Na dnu", "Dodeskaden", "Dersu Uzala", "Kagemuša", "Ran", "Madadajo".
1912 - Rođen je nemački inženjer Verner fon Braun, konstruktor nacističkih raketnih projektila "Fau-1" i "Fau-2", kojima je u Drugom svetskom ratu bombardovana Velika Britanija. Posle rata emigrirao je u SAD, gde je rukovodio proizvodnjom raketnih projektila "Redstoun" i "Jupiter C", kojim je 1958.
lansiran prvi američki veštački satelit "Eksplorer-1".
1918 - Gigantski nemački top "Velika Berta" bombardovao je u Prvom svetskom ratu Pariz s više od 100 kilometara razdaljine.
1919 - Benito Musolini je napustivši Socijalističku partiju osnovao stranku pod nazivom "Fasci italiani di combattimento" odnosno fašističku partiju.
1921 - Rođen je engleski vozač brzih automobila i čamaca Donald Malkolm Kembel, koji je 1964. postavio svetski rekord u vožnji automobilom od 648,7 kilometara na čas. Poginuo je 1967. vozeći čamac "Plava ptica" s mlaznim motorom na jezeru Koniston u Velikoj Britaniji, u pokušaju da još jednom pomeri granicu brzine. Čamac je dostigao brzinu novog svetskog rekorda na vodi od 527,9 kilometara na čas, ali je rekorder to platio životom.
1933 - Nemački Rajhstag (skupština) usvojio je Zakon o punomoći, kojim su kancelaru Adolfu Hitleru data diktatorska ovlašćenja do 1937. ali se pokazalo da je vremensko ograničenje diktature obmana, jer su ubrzo zbrisane sve demokratske tekovine.
1942 - Počelo je izbacivanje iz kuća Amerikanaca japanskog porekla na zapadnoj obali SAD i njihovo prebacivanje u logore u kojima su bili zatočeni od strane vlasti SAD tokom Drugog svetskog rata.
1945 - Američke i britanske trupe prešle su u Drugom svetskom ratu reku Rajnu i nastavile nadiranje u unutrašnjost Nemačke.
1948 - Umro je ruski filozof Nikolaj Aleksandrovič Berđajev, mislilac hrišćanske inspiracije, jedna od najinteresantnijih intelektualnih pojava 20. veka. Postao je
najpopularniji ruski filozof na Zapadu. U mladosti marksista, po dolasku boljševika nije se protivio novom sistemu, ali je svejedno s grupom intelektualaca sličnih nazora proteran. Potom se vratio hrišćanstvu, mada su mnogi njegovi stavovi ostali potpuno neprihvatljivi za crkvene zvaničnike. Rusiju je krajnje nevoljno
napustio 1922. Veoma plodan autor, prošao je kroz različite faze, da bi u poslednjem periodu sebe smatrao "Hrišćanskim socijalistom". Dela: "Hrišćanstvo i klasna borba", "Smisao istorije", "Filozofija slobode", "Čovek i mašina", "Izvori i smisao ruskog komunizma", "O čovekovom ropstvu i slobodi", "Novo
srednjovekovlje".
1950 - Stupila je na snagu Konvencija o osnivanju Svetske meteorološke organizacije. Osnovana je s ciljem lakšeg stvaranja svetske mreže stanica za meteorološka osmatranja kao i održavanja sistema za brzu razmenu informacija o vremenskim prilikama. Ovaj dan prihvaćen je docnije kao - Dan meteorologije
1953 - Umro je srpski vajar Djorđe Jovanović, član Srpske akademije nauka i umetnosti, profesor i direktor Umetničke škole u Beogradu. Arhitekturu je studirao na Velikoj školi u Beogradu, a vajarstvo u Beču, Minhenu i Parizu. Izradio je biste i medalje niza državnika, vojskovođa, naučnika i umetnika i više
javnih spomenika: Kosovskim junacima u Kruševcu, Milošu Obrenoviću u Požarevcu, Josifu Pančiću i vojvodi Živojinu Mišiću u Beogradu, Branku Radičeviću u Sremskim Karlovcima.
1956 - Pakistan je prema novom ustavu postao islamska republika.
1966 - Kanterberijski nadbiskup sastao se u Rimu s papom, što je nakon četiri veka potpune distance bio prvi susret poglavara Anglikanske i Rimokatoličke crkve.
1980 - U Zapadnoj Nemačkoj osnovana je politička stranka "Zeleni pokret" u sklopu novog globalnog fenomena borbe za zaštitu prirode.
1983 - Umro je dr Barni Klark, prvi čovek kojem je 112 dana ranije ugrađeno veštačko srce.
1983 - Predsednik SAD Ronald Regan obelodanio je postojanje namere za izgradnju novog sistema odbrane zasnovanog na svemirskoj tehnologiji, poznatog po nazivu "ratovi zvazda". Ispostaviće se da su "ratovi zvazda" bili propagandni trik i element psihološkog rata bez ikakve realne osnove.
1984 - Umro je mađarski pisac Zoltan Čuka, koji je najveći deo stvaralaštva posvetio prevođenju na mađarski dela pisaca srpskog jezika, od Njegoša do savremenih, ukupno više od sto knjiga. Dela: "Istorija književnosti jugoslovenskih naroda", "Zvezdana prašina" (antologija lirike na srpskom jeziku), zbirke
poezije "Putevi", "Ognjeno zvono", "Moje dve domovine".
1994 - Predsednički kandidat vladajuće Revolucionarne institucionalne partije Meksika Luis Donaldo Kolosio, ubijen je na predizbornom mitingu u Tihuani. Godinu dana potom, pod optužbom da je umešan u atentat, uhapšen je Raul Salinas, brat meksičkog predsednika Karlosa Salinasa.
1994 - U Sibiru se srušio ruski putnički avion tipa "erbas A-310", koji je leteo u Hongkong, a udes nije preživeo niko od 75 putnika i članova posade.
1995 - Za prvog generalnog direktora Svetske trgovinske organizacije izabran je Italijan Renato Ruđero, čemu su prethodili meseci političkih pogađanja i sporova, između razvijenih i zemalja u razvoju. Preuzimajući dužnost, Ruđero se založio za veće otvaranje tržišta i liberalizaciju trgovine "s ciljem
poboljšanja globalnog prosperiteta".
1996 - Li Teng Hui preuzeo je dužnost predsednika Tajvana, kao prvi demokratski izabrani lider tog kineskog ostrva.
1998 - Ruski predsednik Boris Jeljcin smenio je predsednika vlade Viktora Černomirdina kao i njegov kabinet.
1999 - Predsednik SRJ Slobodan Milošević odbio je zahtev da prihvati strane trupe pod vođstvom NATO na Kosovu i Metohiji, posle čega je specijalni izaslanik SAD Ričard Holbruk odmah otputovao u središte NATO u Briselu. Generalni sekretar NATO Havijer Solana potom je aktivirao naredbu o otpočinjanju vazdušnih udara, a vlada SRJ je zbog pretnji vojnom agresijom proglasila stanje neposredne ratne opasnosti.
1999 - Premijer Rusije Jevgenij Primakov suspendovao je posetu SAD zbog pretnji vojnih udara NATO na Jugoslaviju, naredivši iznad Atlantskog okeana posadi aviona kojim je leteo ka Vašingtonu da letelicu vrati u Moskvu.
1999 - U glavnom gradu Paragvaja Asunsionu atentator je ubio potpredsednika te južnoameričke zemlje Luisa Mariju Arganu.
2001 - Ostaci ruske svemirske stanice "Mir" pali su u Tihi okean, čime je posle 15 godina okončana misija te kosmičke laboratorije.
2004 - Šveđanin srpskog porekla Mijailo Mijailović, ubica švedske ministarske inostranih poslova Ane Lind, osuđen je na doživotni zatvor.
2006 - Utopilo se 127 putnika, nakon što je brod koji je prevozio 150 putnika potonuo u luci Kribi u Kamerunu. Brod je plovio iz nigerijske luke Oron u luku Džentil u Gabonu, a putnici su bili državljani Nigerije, Burkine Faso, Benina i Malija.
2007 - U borbama između vojske i pripadnika Tamilskih tigrova, na severozapadu Šri Lanke, poginule su najmanje 23 osobe.
2007 - Zvaničnici Madagaskara saopštili su da je najmanje 69 ljudi poginulo, a više desetina hiljada je ostalo bez krova nad glavom, posle ciklona koji je prethodnih dana besneo Madagaskarom. U oluji je srušeno 3.619 kuća, više vladinih ustanova, škola i mostova.
2007 - Iranske vlasti zarobile su 15 britanskih marinaca, pod optužbom da su se nalazili u iranskim teritorijalnim vodama. Britanska mornarica objavila je da su se vojnici nalazili tri kilometra duboko u iračkim vodama u kanalu Šat-el-Arab.
2008 - Umro je Boris Dvornik, jedan od najpopularnijih glumaca negdašnje Jugoslavije. Posle mature u Srednjoj glumačkoj školi u Novom sadu studirao je Kazališnu (pozorišnu) akademiju u Zagrebu. Glumio je u preko 40 filmova, i čak 20 serija snimanih u Hrvatskoj i Srbiji. Iako upamćen kao zvezda komedija, nastupao je u raznim filmskim, pozorišnim i televizijskim žanrovima. Tokom 90-ih bio je poslanik HDZ u Saboru Hrvatske. Filmovi: "Deveti krug",
"Martin u oblacima", "Prekobrojna", "Most", "Sutjeska", "Neretva".
2011 - Umrla je Elizabet Tejlor, britansko američka glumica, holivudska legenda, jedna od najvećih filmskih zvezda uopšte. Posebno je upamćena po ulogama u klasicima kao što su "Kleopatra", "Mačka na usijanom limenom krovu" i "Ko se boji Virdžinije Vulf?". Na vrhuncu slave nalazila se tokom 50-ih i 60-ih, kada je četiri puta za redom, bila nominovana za Oskara, koji je dobila 1961. a drugi put šest godina kasnije.
2015 - Preminuo je Li Kuan Ju, dugogodišnji predsednik vlade i tvorac modernog Singapura. Često kritikovan zbog autoritarnosti, Li je čvrstom rukom transformisao mali lučki grad, bez ikakvih resursa, u globalni trgovinski i finansijski centar. Predsednik vlade bio je od 1959. do 1990, ali je sve do 2011. njegov autoritet u toj zemlji bio presudan._________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45921
|
Na današnji dan, 25. mart 1196 - Veliki župan Raške Stefan Nemanja predao je vlast drugorođenom sinu Stefanu, koji je 1217. krunisan kao prvi srpski kralj (Prvovenčani). Najstariji sin Vukan je kao veliki knez zadržao Zetu, Trebinje, Toplicu i Hvosno, a najmlađi sin Rastko se zamonašio.
1611 - Rođen je turski putopisac Evlija Čelebija, koji je od 1630. proputovao Osmanlijsko carstvo, a svoja zapažanja objavio u čuvenim "Putopisima" u 10 knjiga.
1807 - U Engleskoj je zabranjena trgovina robljem.
1821 - Grci su na Peloponezu počeli ustanak protiv Turaka, koji je nakon 12 godina završen priznavanjem nezavisnosti Grčke.
1844 - Proglašen je Prvi srpski građanski zakonik, koji je odigrao značajnu ulogu u pravnom i društvenom životu Srbije.
1867 - Rođen je italijanski dirigent Arturo Toskanini (Toscanini), jedan od najvećih dirigenata 20. veka. Dirigovao je u milanskoj Skali, a potom u Metropoliten operi u Njujorku, u kome je organizovao i simfonijski orkestar.
1875 - Rođen je Branislav Petronijević, jedan od najistaknutijih srpskih i jugoslovenskih građanskih filozofa. Bio je profesor Velike škole, potom Beogradskog univerziteta i član Srpske akademije nauka i umetnosti. Pored filozofije bavio se paleontologijom, biologijom i psihologijom ("Principi metafizike", "Istorija novije filozofije", "Univerzalna evolucija").
1881 - Rođen je mađarski kompozitor i pijanista Bela Bartok, čije je delo otvorilo nove pravce razvoja mađarske muzike. U svetskim razmerama jedan je od začetnika "nove muzike" 20. veka (simfonijska poema "Košut", opera "Dvorac Modrobradog", baleti "Drveni princ", "Čudesni mandarin"). Kao antifašista emigrirao je 1940. u SAD, gde je 1945. umro.
1918 - Umro je francuski kompozitor Klod Ašil Debisi (Claude Achille Debussy), tvorac muzičkog impresionizma i jedan od utemeljivača moderne muzike ("Popodne jednog fauna", "Nokturno").
1923 - Sletanjem na aerodrom u Pančevu aviona na liniji Pariz-Carigrad, Jugoslavija je postala deo tada malobrojne porodice država povezanih vazdušnim saobraćajem.
1924 - Zbačen je s prestola grčki kralj Đorđe II, a Grčka je proglašena republikom.
1937 - Italija i Kraljevina Jugoslavija sklopile su sporazum o međusobnoj miroljubivoj politici, koji je dobio naziv "Uskršnji pakt".
1941 - Kraljevina Jugoslavija je pristupila Trojnom paktu Nemačke, Italije i Japana. Protokol su u Beču potpisali predsednik vlade Dragiša Cvetković i ministar inostranih poslova Aleksandar Cincar-Marković.
1957 - Belgija, Zapadna Nemačka, Italija, Luksembrug, Francuska i Holandija potpisale su Rimski ugovor po kojem je 1. januara 1958. osnovano Evropsko zajedničko tržište. Organizacija je kasnije nazvana Evropska ekonomska zajednica (danas Evropska unija).
1975 - U Rijadu je ubijen kralj Fejsal (Faisal). Ubica, kraljev sinovac princ Fejsal Musaid, pogubljen je javno u Rijadu u junu, a novi kralj Saudijske Arabije postao je Fejsalov brat Halid Ibn Abdul Aziz (Khaled).
1983 - Opera "Karmen" prvi put se našla na sceni Narodnog pozorišta u Beogradu, imala je dva premijerna dana u kojima su ulogu Karmen igrale dve dive, Olga Milošević i Dubravka Zubović, starija i mlađa prvakinja ondašnjeg ansambla.
1991 - U Karađorđevu je održan tajni sastanak predsednika Srbije i Hrvatske, Slobodana Miloševića i Franje Tuđmana, koji su se, prema nekim izvorima, tada navodno dogovorili o podeli Bosne i Hercegovine i o rušenju reformske jugoslovenske vlade premijera Ante Markovića. Održavanje ovog sastanka i dogovor nikada nisu zvanično potvrđeni, ali su kasnije brojni izvori saopštili da za to imaju čvrste dokaze.
1991 - Umro je srpski pozorišni, filmski i TV glumac Milutin-Mića Tatić, junak TV serije za decu "Na slovo, na slovo". Najmlađe slušaoce Radio Beograda godinama je budio emisijom "Dobro jutro, deco".
1993 - Višemesečni pregovori o Bosni i Hercegovini završeni su u Njujorku neuspehom. Mirovni plan kopredsednika Međunarodne konferencije o Jugoslaviji Sajrusa Vensa (Cyrus Vance) i lorda Dejvida Ovena (David Owen) potpisali su bosanski Hrvati i Muslimani, a lider bosanskih Srba Radovan Karadžić odbio je da ga potpiše, smatrajući da su predložene mape neprihvatljive za Srbe.
1994 - Neonacisti su bacili bombu na sinagogu u Libeku, što se smatra prvim takvim incidentom od kraja Drugog svetskog rata u Nemačkoj.
1999 - Vlada SR Jugoslavije prekinula je diplomatske odnose sa SAD, Velikom Britanijom, Francuskom i Nemačkom zbog agresije NATO-a na Jugoslaviju. Nakon prvih vazdušnih udara na području Prištine i još osam gradova u Srbiji, u centru Beograda demolirani su američki, nemački, francuski i britanski kulturni centri.
1999 - U požaru koji je zahvatio oko 30 vozila u tunelu ispod Mon Blana poginulo je najmanje 40 ljudi.
2002 - Film "Ničija zemlja" bosanskog reditelja Danisa Tanovića dobio je nagradu "Oskar" za najbolji strani film.
2002 - U snažnom zemljotresu u Avganistanu i severozapadnom Pakistanu poginulo je oko 1.800 ljudi, a više od 2.000 je povređeno.
2010 - Umro je američki fotograf Džim Maršal (Jim Marshal) koji je duže od pola veka fotografisao legende rokenrola kao što su "Bitlsi" (Beatles), Bob Dilan (Dylan), Dženis Džoplin (Janis Joplin), Džimi Hendriks (Jimi Hendrix).
2012 - Antonio Tabuki, italijanski književnik, profesor Univerziteta u Sijeni umro je u Lisabonu u 68. godini. Smatran je jednim od najznačajnijih savremenih italijanskih pisaca, napisao je dvadesetak knjiga koje su prevedene na oko 40 jezika ("Pereira tvrdi da...", "Indijski nokturno", "Tristano umire")._________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45921
|
Na današnji dan, 26. mart 1827 - U Beču je umro nemački kompozitor Ludvig van Betoven (Ludwig, Beethoven), koji se, uz Baha (Bach) i Mocarta (Mozart) smatra najvećim genijem u istoriji muzike. Autor je devet simfonija, 32 klavirske sonate, pet koncerata za klavir i orkestar, jedne opere ("Fidelio"), kamernih kompozicija, misa ("Misa solemnis"). Poslednjem ispraćaju maestra iz Bona prisustvovalo je 30.000 Bečlija.
1881 - Rumunija je postala kraljevina, a Karol I iz nemačke dinastije Hoencolern-Sigmaringen, proglašen je kraljem.
1892 - Umro je američki pisac Volt Volter Vitmen (Walt Walter Whitman), najuticajniji američki pesnik 19. veka, autor čuvene zbirke pesama "Vlati trave".
1893 - Rođen je italijanski političar Palmiro Toljati (Togliatti), jedan od osnivača i dugogodišnji generalni sekretar Komunističke partije Italije (1927-1964), pobornik policentrizma u komunističkom pokretu i utemeljivač koncepcije "italijanskog puta u socijalizam".
1913 - Nakon duge opsade, uz pomoć srpske vojske Bugari su u Prvom balkanskom ratu osvojili turski grad Jedrene.
1914 - Rođen je američki pisac Tomas Lenijer Vilijams (Thomas Lanier Williams), poznat kao Tenesi Vilijams (Tennessee), koji je stekao široku popularnost dramama ("Staklena menažerija", "Tramvaj nazvan želja", "Mačka na usijanom limenom krovu").
1923 - Umrla je francuska glumica Sara Bernar (Sarah Bernhardt) koja je obeležila pozorišnu epohu kao najveća tragičarka svog doba. Uživala je izuzetnu popularnost i savremenici su je nazivali "božanska Sara".
1945 - Posle teških borbi, američke trupe su u Drugom svetskom ratu osvojile pacifičko ostrvo Ivo Džima. Amerikanci su izgubili više od 4.500 vojnika, a oko 22.000 Japanaca je poginulo ili zarobljeno.
1953 - Američki mikrobiolog Džonas Edvard Salk (Jonas Edward) objavio je pronalazak vakcine protiv dečje paralize.
1971 - Šeik Mudžibur Rahman (Mujibur) proglasio je Istočni Pakistan nezavisnom državom Bangladeš.
1973 - Umro je engleski pisac, glumac i pevač Noel Kauard (Coward). Svestrani majstor pozornice stekao je veliku popularnost svojim dramama, skečevima i muzičkim revijama ("Vrtlog", "Pali anđeli", "Laka vrlina", "Reč i muzika", "Privatni život").
1979 - Predsednik Egipta Anvar el Sadat (Anwar) i premijer Izraela Menahem Begin (Menachem) potpisali su u Vašingtonu mirovni ugovor. To je bio prvi mirovni sporazum jevrejske države i jedne arapske zemlje.
1984 - Jugoslovenski i srpski pisac Branko Ćopić, jedan od najplodnijih i najpopularnijih pisaca posle Drugog svetskog rata je izvršio samoubistvo. Humorista, autor rodoljubive i dečije poezije, Ćopić se smatra nastavljačem tradicije seoske pripovetke srpskog realizma Kočića, Ćorovića i Veselinovića ("Pod Grmečem", "Doživljaji Nikoletine Bursaća", "Gluvi barut", "Osma ofanziva", "Bašta sljezove boje").
1992 - Bivši šampion boksa u teškoj kategoriji Majk Tajson (Mike Tyson) osuđen je na šest godina zatvora zbog silovanja.
1993 - Savet bezbednosti UN izglasao je slanje 30.000 mirovnih trupa u Somaliju. To je bila dotad najveća i najskuplja mirovna operacija UN.
1993 - Umro je srpski pozorišni i filmski glumac Taško Načić, majstor komedije i groteske. Proslavio se u matičnom pozorištu "Atelje 212" ulogama u "Kralju Ibiju", "Radovanu III", "Čudu u Šarganu", "Kafanici sudnici, ludnici" i u mnogim filmovima, među kojima je najzapaženija bila uloga u "Davitelju protiv davitelja".
1994 - Osnovano je Nezavisno udruženje novinara Srbije (NUNS).
1997 - U Kalifoniji je na različitim mestima pronađeno 39 slično odevenih tela ljudi, pripadnika sekte "Rajska kapija" koji su izvršili masovno samoubistvo.
2002 - U seriji zemljotresa koji su pogodili provinciju Baglan u Avganistanu poginulo je oko 1.000 ljudi.
2004 - Japanski sud doneo je presudu kojom je naloženo vladi i jednoj japanskoj firmi da isplate odštetu od 88 miliona jena grupi Kineza koji su bili primorani da rade u Japanu tokom II svetskog rata.
2006 - U Ukrajini su održani vanredni parlamentarni izbori, najviše glasova osvojila je Partija regiona premijera Viktora Janukoviča (34 odsto), dok je na drugom mestu "narandžasta heroina" Julija Timošenko sa 31 odsto glasova. Koalicija ukrajinskog predsednika Viktora Juščenka (Naša Ukrajina - Narodna samoodbrana) našla se na trećem mestu sa 14 odsto glasova.
2011 - U Londonu je protestvovalo preko 100.000 ljudi, jer je vlada premijera Dejvida Kamerona u nastojanju da smanji budžetski deficit smanjila javne troškove za 80 milijardi funti. Savet sindikata je ovo okupljanje nazvao najvećim demonstracijama civilnog društva unazad više godina._________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45921
|
Na današnji dan, 27. mart 1378 - Umro je papa Grgur XI, poslednji papa Francuz. Za papu je izabran 1370, a 1377. je vratio sedište katoličke crkve iz Avinjona u Rim uprkos otporu Francuza.
1625 - Umro je kralj Džejms I Stjuart (James Stuart), prvi monarh koji je od 1603. do smrti vladao i Škotskom i Engleskom i prvi Stjuart na engleskom prestolu. Škotski presto nasledio je nakon abdikacije majke Meri Stjuart (Mary) 1567, a engleski 1603. nakon smrti Elizabete I.
1713 - Po završetku Rata za špansko nasleđe, Španija je, prema Utrehtskom ugovoru, predala Velikoj Britaniji Gibraltar i Menorku.
1770 - Umro je italijanski slikar Đovani Batista Tijepolo (Giovanni Battista Tiepolo), poslednji velikan venecijanskog slikarstva. Njegovi glavni radovi, monumentalne freske nalaze se u palatama i crkvama u Veneciji, Udinama, Milanu, Veroni. Snažno je uticao na nemačko i špansko slikarstvo u završnoj fazi baroka.
1802 - Potpisan je Amijenski mirovni ugovor kojim je okončan rat između Velike Britanije i Francuske i njenih saveznika, Španije i Batavske Republike (Holandije). Britanija je zadržala Trinidad, preuzet od Španije, i Cejlon, koji je preuzela od Holandije.
1845 - Rođen je nemački fizičar Vilhelm Konrad Rentgen (Wilhelm, Roentgen), dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1901. za otkriće X-zraka (1895), koje su po njemu dobile naziv "rendgenski zraci".
1847 - Američke trupe su, u Američko-meksičkom ratu, počele opsadu utvrđenja Vera Kruz, u kojem je bilo 5.000 Meksikanaca. Utvrđenje je palo nakon šestodnevnih borbi.
1860 - M.L. Bajrn (Byrn) iz Njujorka patentirao je prvi spiralni vadičep.
1923 - Umro je škotski hemičar i fizičar Džejms đuer (James Dewar), koji je prvi dobio tečni, zatim i čvrst vodonik. Izumeo je termos-bocu.
1933 - Japan je istupio iz Lige naroda nakon što je ta organizacija osudila japansku okupaciju Mandžurije.
1941 - Nakon pristupanja Jugoslavije Trojnom paktu, u Beogradu je vojnim udarom svrgnut regent princ Pavle Karađorđević i na presto je doveden maloletni kralj Petar II Karađorđević. Zbačena je i vlada Dragiše Cvetkovića i Vlatka Mačeka i obrazovana nova s generalom Dušanom Simovićem na čelu.
1945 - Nemci su u Drugom svetskom ratu lansirali poslednju raketu "Fau-2" na Veliku Britaniju. Projektil ispaljen iz holandskog grada Hag pao je na Orpington, jugoistočno od Londona. U eksplozijama tih raketa tokom rata poginulo je 8.958 Britanaca.
1958 - Nikita Hruščov zamenio je na položaju predsednika sovjetske vlade Nikolaja Bulganjina.
1965 - Umro je francuski arhitekta Šarl Eduar Žanre (Charles Edouard Jeanneret), poznat kao Le Korbizije (Corbusier), jedan od najvećih arhitekata 20. veka, koji je korišćenjem armiranog betona, stakla i gvožđa radikalno promenio tradicionalni način gradnje.
1968 - U avionskoj nesreći, u eksperimentalnom letu u blizini Moskve poginuo je ruski kosmonaut Jurij Aleksejevič Gagarin, prvi čovek koji je u aprilu 1961. vasionskim brodom "Vastok" obleteo Zemlju.
1970 - U zemljotresu u zapadnoj Turskoj, poginulo je više od 1000 ljudi, a 90.000 je ostalo bez domova.
1977 - U najtežem udesu u istoriji vazduhoplovstva, poginula su 583 od 644 putnika i člana posade kada su se dva "Boinga 747", holandske kompanije KLM i američke Pan-Am, sudarila na pisti aerodroma Tenerife na Kanarskim ostrvima.
1980 - U norveškom delu Severnog mora potonula je naftna platforma "Aleksandar Kiland". Poginulo je 147 ljudi.
1992 - Poslednje jedinice bivše Jugoslovenske narodne armije napustile su Bivšu Jugoslovensku Republiku Makedoniju.
1996 - Izraelski sud osudio je Jigala Amira (Yigal) na doživotni zatvor zbog ubistva izraelskog premijera Jicaka Rabina (Yitzhak) u novembru 1995.
1997 - U Albaniji je poginulo 17 ljudi, u najtežem incidentu tokom dvomesečne antivladine pobune.
1998 - Umro je nemački proizvođač automobila Ferdinand Porše (Porsće), osnivač fabrike sportskih vozila "Porše AG". Tokom vladavine Adolfa Hitlera bio je jedan od konstruktora "bube", popularnog automobila "folksvagen".
1999 - Jugoslovenska protivvazdušna odbrana oborila je, tokom napada NATO-a na SR Jugoslaviju, američki bombarder "F-117 A". Avion "noćni jastreb" je pao u atar sela Buđanovci u Vojvodini.
2003 - U pokušaju hapšenja u blizini Beograda ubijene su vođe kriminalnog "zemunskog klana" Dušan Spasojević "Šiptar" i Mile Luković "Kum", osumnjičeni za učešće u ubistvu premijera Srbije Zorana Đinđića.
2006 - Umro je slavni poljski pisac, klasik naučne fantastike Stanislav Lem (Stanislaw). Njegove najpoznatije knjige "Solaris", "Povratak sa zvezda" i "Zvezdani dnevnik" prevedene su na više od 40 jezika, među kojima i na srpski.
2013 - Sedište Ratne mornarice Severnoatlanskog saveza u Sredozemlju zatvoreno je posle 40 godina rada. Baza te mornarice premeštena je u Nortvud (Velika Britanija) u okviru pregrupisanja oružanih snaga NATO u Evropi._________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45921
|
Na današnji dan, 28. mart 1472 - Rođen je italijanski slikar Bartolomeo di Pagolo de Fatorino, poznat kao Fra Bartolomeo, takođe i kao Bačo dela Porta, jedan od poslednjih firentinskih renesansnih majstora, preteča baroka. Bio je spretan eklektik i najviše je slikao religiozne teme, pri čemu su ga posebno zanimali problemi kompozicije. Privremeno je napustio slikarstvo, otišavši 1500. u dominikanski manastir, ali ga je četiri godine docnije Rafael ubedio da nastavi da slika.
1776 - U Moskvi je osnovan Boljšoj teatar - veliki teatar opere i baleta, po ugledu na Sankt-Peterburg, u kojem su od četrdesetih godina 18. veka izvođene operske predstave.
1800 - Irski parlament je usvojio zakon o ujedinjenju Irske sa Engleskom.
1854 - Velika Britanija je, dan posle Francuske, objavila rat Rusiji i stala na stranu Osmanskog carstva u Krimskom ratu koji je izbio krajem 1853.
1862 - Rođen je francuski državnik Aristid Brijan, 11 puta predsednik vlade, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1926. U Prvom svetskom ratu zalagao se za formiranje Solunskog fronta, a posle rata za stvaranje "Sjedinjenih Država Evrope" i Društva naroda.
1868 - Rođen je ruski pisac Aleksej Maksimovič Pješkov, poznat kao Maksim Gorki, utemeljivač socijalističkog realizma. Najčešća tema njegovog stvaralaštva su ljudi sa takozvanog dna, pobunjenici svih vrsta, izgubljeni i prezreni. Posle 1917. polemisao je s vođom Oktobarske revolucije Lenjinom i drugim čelnicima
boljševičkog vrha, kritikujući postupke sovjetskih vlasti. Istovremeno je učestvovao u obnovi zemlje i smatra se najznačajnijim kulturnim poslenikom u postoktobarskoj epohi. Umro je 1936. u vreme najveće Staljinove strahovlade, pod okolnostima koje nisu potpuno rasvetljene. Dela: priče, pripovetke i romani
"Makar Čudra", "Starica Izergilj", "Maljva", "Konovalov", "Pesma o Sokolu", "Foma Gordejev", "Mati", "Pesma o vesniku oluje","Leto", "Trojica", "Ispovest", "Gradić Okurov", "Čelkaš", "Život Mateja Kožemjakina", "Supruzi Orlovi", "Artomonovi", "Život Klima Samgina", "autobiografska" trilogija "Detinjstvo", "Među ljudima" i
"Moji univerziteti", drame "Malograđani", "Na dnu", "Na letovanju", "Deca Sunca", "Varvari", "Neprijatelji", "Vasa Železnova" (dve verzije), "Jegor Buličov i ostali", uspomene "Lav Tolstoj".
1880 - U Beču je potpisana "Železnička konvencija" na temu povezivanja železničke mreže Srbije i Austrougarske.
1881 - Umro je ruski kompozitor Modest Petrovič Musorgski, član kompozitorske grupe "Velika petorica", predstavnik ruske nacionalne muzičke škole. Dela: opere "Boris Godunov", "Hovanščina", "Soročinski sajam", ciklus solo pesama "Dečja soba", klavirska kompozicija "Slike sa izložbe", orkestarska
kompozicija "Noć na golom brdu".
1891 - Rođen je mađarski pisac Lajoš Zilahi, veoma plodan i popularan. Živeo je u emigraciji posle 1948, najviše u SAD, a umro je 1974. u Sremskoj Kamenici kod Novog Sada. Dela: romani i pozorišni komadi "Samrtno proleće", "Ararat", "Kad duša zamre", "Voda nešto nosi", "Duša povratnica", "Sunce sija",
"Drveni tornjevi", "Sibir", "General", "Razbesneli anđeli", "Purpurni vek", "Zarobljenici".
1909 - Rođena je srpska glumica Nevenka Urbanova. Prvu ulogu ostvarila je 1925. godine u predstavi "Kod belog konja" Narodnog pozorišta, a poslednju 1965. u "Tangu" Jugoslovenskog dramskog pozorišta. Tokom 40 godina na sceni Narodnog pozorišta ostvarila je 150 likova, među kojima su Lola Montez ("Opčinjeni
kralj"), Vaska ("Koštana"), Rina ("Pokojnik") za koju je 1948. godine dobila nagradu Vlade Narodne republike Srbije. Bila je Keti Zajdl ("Matura") i Barunica Kasteli ("Gospoda Glembajevi"), Gospođa Erlin ("Lepeza ledi Vindermir"), Ester Kolijer ("Duboko plavo more"), Julija ("Obožavana Julija"), Serafina ("Tetovirana ruža").
Muzej pozorišne umetnosti i Savez dramskih umetnika Srbije, dodelili su joj 1984. godine Nagradu za životno delo "Dobričin prsten". Objavila je sećanja: "Svici koji slovima svetle".
1911 - Rođen je srpski književni i pozorišni kritičar jevrejskog porekla Eli Finci. Bio je učesnik NOP-a od 1941. Po oslobođenju zemlje bio je direktor "Borbe", Jugoslovenske knjige, Nolita, Jugoslovenskog dramskog pozorišta, glavni urednik časopisa "Književnost". Dela: pozorišne kritike u zbirkama "Više i manje
od života I-V", "Stvarnost i iluzije", studija "Deni Didro", ogledi o Miroslavu Krleži, Augustu Cesarcu, Jovanu Skreliću, Djorđu Jovanoviću, Branimiru Chosiću, Marinu Držiću.
1914 - Rođen je češki književnik Bohumil Hrabal. Smatran je nastavljačem Jaroslava Hašeka. Na osnovu njegove novele "Strogo kontrolisani vozovi", Jirži Mencl je snimio istoimeni film koji je 1968. dobio Oskara. Ostala dela: zbirke pripovedaka "Govori ljudi", "Biser na dnu", "Časovi igranja za starije i iskusnije",
"Oglas na kuću u kojoj više ne želim da živim", "Vašarske pesme o ubistvu i legende", "Praznik visibaba".
1930 - Turski glavni grad Angora preimenovan je u Ankara. Do Ataturka turska prestonica bio je Istanbul.
1939 - Predajom Madrida snagama generala Franciska Franka, potom dugogodišnjeg diktatora Španije, španska republika je doživela slom. Usledila je strahovita odmazda nad republikanskim (komunističkim) borcima ali i pristalicama demokratije.
1939 - Adolf Hitler je poništio Pakt o nenapadanju, koji je Nemačka 1934. sklopila sa Poljskom, što je bio uvod u napad na Poljsku u septembru 1939, čime je započet Drugi svetski rat.
1941 - Zgrožena ratom, ubila se engleska književnica Virdžinija Vulf. Ostvarila je majstorske portrete, posebno žena iz viših slojeva engleskog društva. Dela: romani "Izlet na svetionik", "Gospođa Delovej", "Godine", "Talasi", "Orlando", eseji "Sopstvena soba", "Između činova", "Smrt moljca", "Običan čitalac".
1941 - Italijanska eskadra pretrpela je u Drugom svetskom ratu težak poraz od britanske mornarice kod rta Matapan, plativši visoku cenu za pokušaj sprećavanja britanskog pomorskog saobraćaja u istočnom Sredozemlju. Potopljeno je više italijanskih krstarica, a ratni brod "Vitorio Veneto" je teško
oštećen. Posle te bitke italijanska flota nije izlazila na pučinu, čak ni kad su izgledi na uspeh bili izuzetno povoljni.
1941 - Italijanski diktator Benito Musolini obavestio je nemačkog vođu Adolfa Hitlera da su njegove snage spremne da učestvuju u napadu na Jugoslaviju, posle čega su počele ubrzane pripreme za agresiju koju su Nemci započeli 6. aprila 1941. bombardovanjem Beograda.
1942 - U pomorskoj bazi Sen Nazar u Francuskoj - skrovištu nemačkih ratnih brodova i podmornica koji su napadali savezničke konvoje na Atlantiku - izvedena je najuspešnija saveznička diverzantska akcija u Drugom svetskom ratu. Saveznici su neopaženo dovukli stari razarač, pun eksploziva sa tempiranim mehanizmom za paljenje, i u snažnoj eksploziji uništena su sva lučka postrojenja i oštećen bojni brod "Admiral Tirpic". Luka u Sen Nazaru ostala je neupotrebljiva za vojne potrebe do kraja rata.
1943 - Umro je ruski kompozitor, dirigent i pijanista Sergej Vasiljevič Rahmanjinov, čija su dela sinteza evropskog duha i ruske narodne osećajnosti. Komponovao je opere, simfonijske kompozicije i druga dela, ali se najoriginalnije izrazio u klavirskim kompozicijama i solo pesmama. Iz Rusije je emigrirao
1918. i potom je živeo u SAD.
1945 - Vlada SAD priznala je vladu Demokratske Federativne Jugoslavije, devet dana posle Velike Britanije, koja je to prva učinila.
1969 - Umro je američki general i državnik Dvajt Dejvid Ajzenhauer, vrhovni komandant savezničkih snaga u Drugom svetskom ratu u Evropi, predsednik SAD od 1953. do 1961. Komandant NATO bio je od 1950. do 1952, kad je dao ostavku zbog predsedničkih izbora, koje je dobio kao kandidat Republikanske stranke.
1970 - U zemljotresu koji je razorio turski grad Gediz u zapadnoj Anadoliji poginulo je najmanje 1.100 ljudi.
1973 - Američki glumac Marlon Brando odbio je da primi Oskara za glavnu ulogu u filmu "Kum", poslavši na ceremoniju dodele nagrade indijansku glumicu Sačin Litlfeder - Sačin "Malo pero" - kako bi ona prikazala tragično stanje američkih Indijanaca.
1979 - U najgorem nuklearnom incidentu u SAD, u elektrani "Ostrvo tri milje" kod Herisburga u Pensilvaniji je, posle delimičnog topljenja jednog reaktora, radioaktivni gas iscureo u atmosferu i stanovnici Herisburga su evakuisani.
1985 - Umro je ruski slikar jevrejskog porekla Mark Šagal, izuzetan kolorista i crtač, jedan od najoriginalnijih slikara 20. veka. Veći deo života proveo je u Parizu, ali se inspirisao ruskim folklorom i uspomenama iz detinjstva. U grafičkim ciklusima ilustrovao je "Mrtve duše" Nikolaja Gogolja, "Hiljadu i
jednu noć" i Bibliju. Takođe je oslikao parisku Operu, sinagogu u Jerusalimu, zgradu UN i uradio je vitraže u katedrali u Mecu.
1989 - Usvojeni su amandmani na Ustav Srbije kojim je uspostavljen državno-pravni suverenitet Srbije na celoj teritoriji republike.
1991 - Desetine hiljada Moskovljana demonstriralo je ulicama u znak podrške Borisu Jeljcinu, najvećem rivalu sovjetskog predsednika Mihaila Gorbačova, prkoseći zabrani javnog okupljanja.
1994 - Umro je francuski pisac rumunskog porekla Ežen Jonesko, član Francuske akademije, čije su tzv. antidrame preobrazile teatar 20. veka. Njegova dela - svojevrsna antidramaturgija prožeta satiričnim duhom, bave se apsurdnošću mnogih "vrednosti" savremenog sveta. Dela: drame "Chelava pevačica", "Žak ili pokornost", "Lekcija", "Stolice", "Žrtve dužnosti", "Pastirov kameleon ili Pariska improvizacija", "Makbet", "Novi stanar", "Nosorog", "Ubica bez plate", "Kralj umire", "Leteći pešak", "Spavaćica", "Igra pokolja", "Žeđ i glad", "Kuga", "Čovek s koferima", "Crno i belo", radio drama "Salon automobila", roman "Usamljenik".
1994 - Rusija je potpisala ugovor sa Kazahstanom o korišćenju kosmodroma u Bajkonuru.
1997 - Savet bezbednosti UN ovlastio je međunarodne snage, predvođene italijanskim trupama, da stanovništvu Albanije, ugroženom dvomesečnom masovnom antivladinom pobunom, obezbede snabdevanje hranom i ostalim potrepštinama.
2002 - Umro je američki filmski scenarista, producent i režiser austrijskog porekla Bili Vajlder, prvi filmski stvaralac koji je u jednoj godini dobio tri Oskara, 1960. za režiju, scenario i fotografiju filma "Apartman". Najčešće je režirao lake komedije sa satiričnom crtom, ali je pravo stvaralačko umeće iskazao u društvenim dramama kojima dominira bespoštedni cinizam. Nagrađivan je na festivalima u Kanu i Veneciji i osvojio je šest Oskara. Filmovi: "Propali izlet", "Bulevar sumraka", "Stalag 17", "Sabrina", "Duh Sent Luisa", "Ljubav popodne", "Svedok optužbe", "Neki to vole vruće", "Jedan, dva, tri", "Slatka Irma", "Privatni
život Šerloka Holmsa", "Fedora", "Sedam godina vernosti".
2003 - Srpska policija saopštila je da je na Fruškoj Gori otkrila posmrtne ostatke Ivana Stambolića, negdašnjeg predsednika Predsedništva Socijalističke republike Srbije.
2004 - Umro je britanski glumac, režiser i pisac rusko-francuskog porekla Piter Aleksander Justinov, ambasador dobre volje UNICEF-a i UNESKO-a. Pre Drugog svetskog rata u pozorištu je najčešće igrao u svojim komedijama: "Ljubav četvorice pukovnika", "Romanov i Djulijeta", "Foto-finiš", "Deseta
simfonija". Napisao je i autobiografiju "Dear me". Filmovi: "Quo vadis", "Spartak" (Oskar), "Topkapi" (Oskar), "Ljubičasti taksi".
2005 - U zemljotresu jačine 8,7 stepeni po Rihteru, koji je pogodio severni deo Sumatre, poginulo je oko hiljadu ljudi.
2009 - Umro je Ranko Munitić, publicista, kritičar, filmski poslenik. Školovao se na Filozofskom fakultetu u Zagrebu. Od rane mladosti bavio se filmskom kritikom, istorijom i teorijom filma, publicistikom, dramaturgijom, radio je kao scenarista, a oprobao se i u filmskoj režiji. Šira publika pamti ga kao autora i voditelja serijala "Veče sa zvezdama" na TV Beograd 90-ih. Priredio je više monografija o srpskim glumcima, među kojima o Miodragu Petroviću Čkalji, Pavlu Vuisiću, Bori Todoroviću. Iz oblasti teorije značajne su njegove knjige "Fantastika na ekranu", "Alisa na putu kroz podzemlje i kroz svemir", "Te slatke filmske laže", "Jugoslovenski filmski slučaj", "Zagrebački krug crtanog filma", "Uvod u estetiku kinematografske animacije", "Pola veka filmske animacije u Srbiji"._________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45921
|
Na današnji dan, 29. mart 1461 - U najkrvavijoj bici Rata dveju ruža u Engleskoj, oko 36.000 vojnika pod zastavom dinastije Jork (York) porazilo je kod Toutona, blizu Jorka snage od oko 40.000 vojnika dinastije Lankaster (Lancaster), osiguravši time engleski presto Edvardu IV (Edward).
1772 - Umro je švedski filozof i prirodnjak Emanuel Svedenborg (Swedenborg), autor mističko-teozofskog učenja o prirodi. Posle njegove smrti pojavila su se "Društva svedenborgista", iz kojih je nastala Crkva Novog Jerusalima.
1809 - Švedski kralj Gustav IV (Gustaf) prisiljen je da abdicira posle više poraza švedskih trupa u ratu s Danskom.
1848 - Počeo je trogodišnji rat Danske s Pruskom u kojem su Danci pretrpeli poraz i izgubili veliki deo teritorije na jugu poluostrva Jitland.
1849 - Velika Britanija je na osnovu sporazuma s maharadžom od Lahorea anektirala Pendžab i pripojila ga Indiji.
1864 - Grčka je povratila suverenitet nad ostrvima u Jonskom moru, koja su bila pod kolonijalnom upravom Velike Britanije.
1867 - Velika Britanija je od Kvebeka, Ontarija, Nove Škotske i Nju Branzvika formirala dominion Kanadu, u koji su 1878. uključene ostale britanske teritorije severne Amerike izuzev Njufaundlenda. Vestminsterskim statutom Kanada je 1931. postala nezavisna država britanskog Komonvelta, a konačne granice je dobila 1949. priključenjem Njufaundlenda.
1891 - Umro je francuski slikar Žorž Sera (Georges Seurat) osnivač i glavni predstavnik pokreta poentilizam (divizionizam).
1901 - U Australiji su održani prvi federalni izbori. U prvom australijskom parlamentu najviše mesta dobila je Laburistička partija.
1912 - Engleski polarni istraživač Robert Falkon Skot (Falcon Scott) umro je od zime i gladi pri povratku s Južnog pola, gde je stigao 13. januara 1912, četiri sedmice posle Norvežanina Rualda Amundsena (Roald). Spasilačka ekipa je pronašla smrznuta tela članova njegove ekspedicije nadomak jedne od stanica za snabdevaje na Antarktiku, kao i njegov dnevnik u kojem je opisao agoniju svojih pratilaca.
1945 - SSSR je zvanično priznao jugoslovensku vladu Josipa Broza Tita, koju su prethodno priznale Velika Britanija i SAD.
1946 - Novim ustavom, Zlatna Obala, sadašnja Gana, postala je prva britanska kolonija u Africi s afričkom većinom u parlamentu, ali je na punu nezavisnost čekala još 14 godina.
1956 - U Novom Sadu su osnovane Jugoslovenske pozorišne igre, "Sterijino pozorje", povodom 150 godina rođenja i stogodišnjice smrti srpskog komediografa Jovana Sterije Popovića.
1967 - Porinuta je prva francuska nuklearna podmornica.
1972 - Bolivija je proterala 119 članova sovjetske ambasade u La Pazu, optuivši Moskvu da finansira levičarske pobunjenike.
1974 - Američki veštački satelit "Mariner 10" snimio je prve fotografije Merkura.
1982 - Umro je nemački kompozitor Karl Orf (Carl Orff), autor scenske kantate "Karmina Burana". Napisao je knjigu "Muziku za decu", namenjenu obrazovanju, i kreirao specijalne, jednostavne dečje instrumente koji se nazivaju Orfov instrumentarijum.
1990 - Premijer Australije Bob Houk (Hawke) dobio je izbore, postavši prvi laburista koji je četiri puta uzastopno osvojio položaj šefa vlade.
1997 - Bežeći pred nasiljem koje je zahvatilo zemlju tokom krvavih nemira, više od 50 izbeglica iz Albanije utopilo se kada je njihov brod potonuo nakon sudara s italijanskim ratnim brodom u južnom Jadranu, u blizini italijanske obale.
2002 - U Moskvi je predstavljen projekat prvog u svetu kosmičkog aparata "S-21" koji je namenjen kosmičkom turizmu.
2003 - Svetska zdravstvena organizacija je saopštila da je Karlo (Carlo) Urbani, lekar koji je prvi identifikovao ozbiljni akutni respiratorni sindrom (SARS) umro od iste bolesti.
2004 - Na svečanoj ceremoniji u Beloj kući Severnoatlanskoj alijansi (NATO) zvanično je pristupilo sedam istočnoevropskih država: Bugarska, Estonija, Letonija, Litvanija, Rumunija, Slovačka i Slovenija, čime je broj članica NATO povećan na 26.
2006 - Nigerijske vlasti uhapsile su bivšeg liberijskog predsednika Čarlsa Tejlora (Charles Taylor) i izručile ga Međunarodnom sudu u Hagu, pred kojim je optužen za ratne zločine tokom građanskog rata u Sijera Leoneu i Liberiji od 1991. do 2001. godine u kome je poginulo 120.000 ljudi.
2009 - U Crnoj Gori su održani parlamentarni izbori na kojima je pobedila koalicija DPS-SDP-Bošnjačka stranka i Hrvatska građanska inicijativa i obezbedila većinu u Parlamentu (48 poslanika).
2013 - Sud BiH osudio je Veselina Vlahovića Batka, poznatog kao Monstrum sa Grbavice, na 45 godina zatvora za zločine počinjene u Sarajevu 1992. godine nad Bošnjacima i Hrvatima u naseljima Grbavica, Vraca i Kovačići. Proglašen je krivim za ubistvo 30 osoba, silovanje većeg broja žena, premlaćivanje, maltretiranje i pljačkanje građana nesrpske nacionalnosti. Vlahović je isporučen pravosudnim organima BIH u martu 2010, nakon što je uhapšen u Španiji._________________
|
|
|
|
|
|
|
Senka
|
|
Vječita sanjalica
Pridružio se: 18 Apr 2012, 12:07
Postovi: 45921
|
Na današnji dan, 30. mart 1135 - Rođen je jevrejski filozof, lekar, matematičar i astronom Mojsije ben Majmon, poznat kao Majmonides, sledbenik Aristotela, najveći jevrejski filozof srednjeg veka. U najvažnijem filozofskom delu "Vodič ljubavi" pokušao je da zasnuje religiju na racionalnim osnovama, što je izazvalo žestoku osudu ortodoksnih
pristalica judaizma. Napisao je više astronomskih i matematičkih rasprava i 18 medicinskih traktata s teorijama znatno ispred vremena u kojem je živeo.
1746 - Rođen je španski slikar Francisko Hose de Goja i Lusientes, umetnik nemirnog i pustolovnog duha. Postao je 1786. dvorski slikar i naslikao je niz portreta - među najboljima u tom žanru - članova kraljevske porodice, dvorskih uglednika i poznatih ličnosti. U kompozicijama iz istorije i savremenog života ispoljio
je izrazitu sklonost ka sarkazmu i kritici društva. Opsednut tragičnom sudbinom španskog naroda, stvorio je potresne slike-dokumenta ("Drugi maj 1808", "Treći maj 1808. - streljanje u Madridu"), a u poznim godinama fantazmagorične prizore ("Saturn", "Prometej", "Ples veštica") i velike cikluse u bakropisu i litografiji. Pri kraju života, već oslepeo, morao je da emigrira u Francusku, gde je umro. Glavna dela: "Odevena Maja", "Gola Maja", "Porodica Karlosa IV", "Marija-Lujza", "Slikar Fransisko Baje", grafički ciklusi "Kapričosi", "Užasi rata", "Poslovice", "Tauromahija".
1842 - Američki lekar Kroford Long prvi je - prilikom hirurške intervencije u bolnici u gradu Džeferson u američkoj državi Džordžija - upotrebio eter kao anestetik.
1844 - Rođen je francuski pisac Pol Verlen, boem i pustolov, čije su neposredne pesme, pune lirizma i muzike, znatno uticale na simbolizam. Dela: zbirke "Romanse bez reči", "Galantne svečanosti", "Elegije", "Mudrost".
1853 - Rođen je holandski slikar Vinsent van Gog, jedan od najoriginalnijih i najtemperamentnijih u istoriji slikarstva. Slikao je žarkim bojama, a njegova ekspresivna dela prodorne snage neprevaziđena su u izražavanju psihičkih stanja i raspoloženja. Nepriznat za života, praćen mnogim nedaćama koje su ga bacale u duboku depresiju - 27. jula 1890. u nervnom rastrojstvu pokušao je samoubistvo i umro je dva dana potom. Njegova dela - oko 850 slika i više od 900 crteža, mahom pejzaža, portreta i mrtvih priroda - presudno su uticala na razvoj moderne umetnosti i donela mu posmrtnu slavu.
1856 - U Parizu je mirovnim ugovorom okončan Krimski rat vođen od 1953. između Rusije i Osmanskog carstva, kojem su se priključile Francuska, Velika Britanija i Sardinija (Pijemont). Jednom od odredaba zagarantovana je unutrašnja samostalnost Srbije, ali je Turcima dopušteno da zadrže posede u nekim većim
gradovima.
1857 - Umro je Dimitrije Tirol, srpski književnik, prevodilac, izdavač, lingvista, novinar. Rođen je u Čakovu u Banatu (danas Rumunija). Bio je upravnik srpskih škola u Temišvaru i inspektor Državne štamparije u Beogradu. Od 1842. redovni je član Društva srpske slovesnosti, preteče Srpske kraljevske akademije. Bio je izdavač i priređivač almanaha i kalendara: "Banatski almanah", "Novi zabavni kalendar", "Uranija". Sarađivao je sa Dimitrijem Davidovićem u "Srbskim novinama", "Zabavniku". Uređivao je "Novine čitališta beogradskog". Objavio je i "Nemačku gramatiku: za upotreblenije srbske mladeži".
1867 - Senatu SAD podnesen je ugovor o kupovini Aljaske od Rusije, teritorije od nepunih dva miliona kvadratnih kilometara površine, slabo naseljene, za samo 7,2 miliona dolara. Vrednost Aljaske se pokazala već 1897. kad je otkriveno zlato, a docnije i druga velika bogatstva poput nafte.
1894 - Rođen je ruski konstruktor aviona Sergej Vladimirovič Iljušin, koji je tokom tri decenije konstruisao više od 50 tipova aviona. Posebno je poznat po oklopnom jurišnom avionu "Il-2" za potrebe sovjetskog ratnog vazduhoplovstva u Drugom svetskom ratu i putničkim avionima konstruisanim posle rata
("Il-12", "Il-18", "Il-62", "Il-86").
1899 - Umro je srpski pisac Svetolik Ranković. Po obrazovanju bio je teolog. Pripovedao je o seoskom životu, a junaci njegovih dela uglavnom su ljudi duboko razočarani u život. Najčešće je prikazivao tamne strane raspadanja patrijarhalnog sveta. Završio je Duhovnu akademiju u Kijevu i bio nastavnik veronauke u Kragujevcu, Nišu i Beogradu i profesor bogoslovije u Beogradu. Napisao je 25 pripovedaka, tri romana, više stručnih i političkih članaka i udžbenika i prevodio je s ruskog. Dela: romani "Gorski car", "Seoska učiteljica", "Porušeni ideali", pripovetke "Jesenje slike", "Slike iz života".
1905 - Grci su na Kritu podigli ustanak protiv turske vladavine. To grčko ostrvo u Sredozemnom moru pripalo je Grčkoj 1913. posle balkanskih ratova.
1912 - Umro je Karl Maj, nemački književnik. Plodan i popularan autor, pisao je laku literaturu zabavnog karaktera. Bio je najtiražniji nemački autor. Dela: "Vinetu", "Blago u srebrnom jezeru", "Sin lovca na medvede", "Od Bagdada do stambola", "U balkanskim gudurama".
1913 - Rođen je Frenki Lejn, američki muzičar, jedan od najpopularnijih 50-ih 20. veka. Prepoznatljivim baritonom i pesmama poput "That's My Desire", "Mule Train", "Jezebel", "I Believe" i "Rawhide", Lejn je bio jedan od "pretplaćenih" na top listama sve do pojave rokenrola. Tokom sedam decenija duge karijere, repertoarom koji je obuhvatao džez, bluz i kantri, prodao je više od 100 miliona ploča od kojih je više od 20 doseglo status zlatnih.
1940 - Japan je uspostavio marionetsku vladu u okupiranoj Kini.
1944 - Britanski i američki bombarderi zasuli su drugi put u Drugom svetskom ratu Niš tepihom bombi, usmrtivši najmanje 50 srpskih civila. Prilikom prvog bombardovanja grada u oktobru 1943. poginulo je više od 250 ljudi.
1945 - Sovjetska armija je u Drugom svetskom ratu oslobodila baltičku luku Dancig (sadašnji Gdanjsk).
1950 - Umro je francuski državnik Leon Blum, vođa Socijalističke stranke od osnivanja 1920, prvi socijalista premijer Francuske. Predvodio je vladu Narodnog fronta 1936. i 1937. i u proleće 1938, a treći put bio je predsednik vlade 1946. i 1947. U Drugom svetskom ratu Nemci su ga internirali u koncentracioni logor
Dahau.
1967 - NATO je zatvorio vojne štabove u Francuskoj, pošto je predsednik Šarl de Gol odlučio da povuče zemlju iz tog zapadnog vojnog saveza pod dominacijom SAD.
1973 - Poslednji kontigent trupa SAD napustio je Južni Vijetnam, okončavajući direktno vojno uplitanje Vašingtona u Vijetnamski rat, tokom kojeg je poginulo više od 58.000 američkih vojnika. Uz smanjenu pomoć pokrovitelja s druge strane Tihog okeana, marionetski sajgonski režim srušen je 1975. posle čega su
ujedinjeni Severni i Južni Vijetnam.
1973 - S glavne železničke stanice u Beogradu ispraćena je poslednja kompozicija s lokomotivom na parnu vuču.
1974 - Prvi kineski putnički avion sleteo je u Njujork.
1979 - Iranci su na dvodnevnom referendumu ubedljivom većinom izglasali uspostavljanje islamske republike.
1981 - Predsednika SAD Ronalda Regana, u trenutku dok je izlazio iz jednog hotela u Vašingtonu, lakše je ranio atentator Džon Hinkli.
1983 - Umro je srpski političar i pisac Rodoljub Čolaković, učesnik građanskog rata u Španiji i jedan od organizatora ustanka u Srbiji u Drugom svetskom ratu. Kao pripadnik levičarske terorističke organizacije "Crvena pravda" 1921. uhapšen je i osuđen na 12 godina zatvora pod optužbom za umešanost u atentat na ministra unutrašnjih poslova Milorada Draškovića. Na robiji je s Mošom Pijade preveo prvi tom "Kapitala" Karla Marksa i "Bedu filozofije". Dela: "Španija u
plamenu", "Kuća oplakana", "Zapisi iz narodnooslobodilačkog rata", "Utisci iz Indije", "Susreti i sjećanja", "Kazivanje o jednom pokoljenju".
1986 - Umro je američki filmski glumac Džejms Kegni, umetnik nesvakidašnje energije i ekspresivnosti, koji je u žanru kriminalističkog filma bio personifikacija "anđela garava lica", folklornog heroja epohe prohibicije i velike ekonomske krize. Filmovi: "Državni neprijatelj", "Grešnikov odmor", "Prolaz za pakao", "Huk gomile", "Pobednik uzima sve", "Anđeli garava lica", "San letnje noći", "Oklahoma Kid", "Jenki Dudl Dandi" (Oskar), "Krv na suncu", "Belo usijanje", "Cena slave", "Čovek sa hiljadu lica", "Jedan, dva, tri", "Regtajm".
1990 - Skupština Estonije proglasila je Sovjetski Savez okupatorskom silom i zatražila je punu nezavisnost.
1993 - Vlada u Skoplju odbacila je naziv "Bivša Jugoslovenska Republika Makedonija", koji su predložili međunarodni posrednici radi priznavanja novostvorene države i njenog prijema u UN.
1997 - U bombaškom napadu tokom mitinga u glavnom gradu Kambodže Pnom Penu, ubijeno je 10 i ranjeno više od 100 ljudi, uključujući vodeće kambodžanske opozicione političare.
1999 - U trećem napadu na čačansku fabriku "Sloboda" od početka NATO agresije na Srbiju (SRJ) gotovo sasvim su uništeni pogoni za proizvodnju usisivača, električnih šporeta i ostale bele tehnike, a šteta posle vazdušnih udara procenjena je na najmanje 300 miliona dolara.
1999 - Francuski list "Parizijen" objavio je fotografiju olupine američkog aviona "F-117A" u blizini Teočaka u severoistočnoj Bosni, pored koje su stražarili američki vojnici.
2003 - U Njujorku su čak i barovi i restorani proglašeni nepušačkim zonama.
2005 - Umro je srpski pozorišni režiser Miroslav Belović, član Jugoslovenskog dramskog pozorišta od 1948. Kao pedagog radio je na Akademiji za pozorišnu umetnost (kasnije FDU) od njenog osnivanja 1949. godine. Upravnik JDP bio je od 1963. do 1966. Najznačajnije Belovićeve režije na sceni JDP-a bile su
Plaut - "Hvalisavi vojnik", Šon O'Kejsi - "Plug i zvezde", Georg Bihner - "Dantonova smrt", Jovan Hristić - "Savonarola i njegovi prijatelji", Belović i Stevan Pešić - "Omer i Merima", Slavomir Mrožek - "Tango", Marin Benetović - "Hvarkinja", ", Branislav Nušić - "Mister Dolar", Marin Držić - "Dundo Maroje", Nušić -
"Ne očajavajte nikad!".
2006 - Španska skupština (kortes) usvojila je plan autonomije Katalonije. Skupština je usvojila kontroverzni plan proširenja autonomije Katalonije, kojim se toj regiji daju veća ovlašćenja u oblasti finansija i pravosuđa, ali i atributi nacije - do tada pripisivani isključivo Španiji kao državi. Plan su podržali poslanici socijalističke vlade, dok su poslanici desne Narodne partije bili protiv. Opozicija je ocenila da je predlog katalonske regionalne skupštine, poznat i kao novi statut
Katalonije, neustavan i da predstavlja pretnju za jedinstvo Španije. Među partijama koje su glasale protiv plana o autonomiji bila je i separatistička katalonska partija ERC, koja je ocenila da plan "ne ide dovoljno daleko" u smislu daljeg osamostaljenja Katalonije.
2006 - Umro je bivši predsednik Estonije Lenart Meri, ključna ličnost pokreta za nezavisnost te baltičke zemlje. Meri - državnik, pisac i režiser - bio je predsednik Estonije od 1992. do 2001.
2007 - Najmanje 54 osobe, od kojih su većina stranci iz raznih islamskih zemalja, ubijene su u sukobima između terorista povezanih sa Al Kaidom i pripadnika pakistanskih plemena u regionu Južni Vaziristan. Reč je provinciji na granici sa Avganistanom, koja služi kao baza talibanskim pobunjenicima.
2007 - Umro je Božidar Kovaček, srpski književnik, profesor, teatrolog, predsednik Matice srpske. Rođen je 1930. u Bosanskoj Dubici. Gimnaziju je završio u Novom Sadu a Filozofski fakultet u Beogradu, gde je doktorirao 1963. tezom o Jovanu Đorđeviću. Predavao je narodnu književnost i opšti kurs istorije jugoslovenske književnosti na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Bio je upravnik Biblioteke Matice srpske, redovni profesor i dekan novosadske Akademije umetnosti, a naučne oblasti bile su mu istorija srpske književnosti i kulture 18. i 19. veka. Bio je osnivač i glavni urednik časopisa za scenske umetnosti i muziku, predsednik Upravnog odbora Sterijinog pozorja i potpredsednik Vukove zadužbine. Objavio je niz dela iz istorije
književnosti i teatrologije.
2008 - Umro je Dit Pran, kambodžanski novinar po čijim svedočenjima su snimljena "Polja smrti". U Pnom Penu je bio fotograf i prevodilac u dopisništvu Njujork tajmsa. Prema njegovoj životnoj drami snimljen je film "Polja smrti", pošto se Pran od 1975. do 1979. nalazio u radnim logorima karakterističnim za
režim Pol Potovih Crvenih Kmera, pod kojim je, kako se navodi, stradalo čak dva miliona ljudi, među njima i njegova tri brata. Po dolasku u SAD 1979. nastavio je da radi za Njujork tajms, a docnije je bio i ambasador dobre volje UN._________________
|
|
|
|
|
|
|
|
| Korisnici koji su trenutno na forumu: Nema registrovanih korisnika i 138 gostiju |
|
Ne možete postavljati nove teme u ovom forumu
Ne možete odgovarati na teme u ovom forumu
Ne možete monjati vaše postove u ovom forumu
Ne možete brisati vaše postove u ovom forumu
|
|
|
